لنیارد چیست

لنیارد ایمنی، ابزاری ضروری در حوزه ایمنی شغلی، به عنوان یک وسیله حفاظتی برای افرادی که در ارتفاعات یا در موقعیت‌هایی که خطر سقوط وجود دارد، کار می‌کنند. این وسیله حیاتی از تجهیزات حفاظت فردی (PPE) برای ایجاد ارتباط ایمن بین پوشنده و نقطه لنگر طراحی شده است و با اتصال به هارنس ایمنی از سقوط فرد جلوگیری می کند. استفاده از تسمه های ایمنی برای کارگران در ساخت و ساز، تعمیر و نگهداری، عملیات نجات و صنایع مختلف دیگر در جهت پیشگیری از حوادث و کاهش خطرات مرتبط با محیط های کاری مرتفع، امری ضروری است.

این مقاله به جنبه های کلیدی تسمه های ایمنی می پردازد، ساخت، استفاده و نقش محوری این تجهیزات در ایجاد یک محیط کار ایمن را بررسی می کند. این بحث با هدف روشن کردن اهمیت پیچیدگی‌های طراحی لنیاردها، استانداردهای حاکم بر استفاده از آن‌ها و تسمه‌های ایمنی در حفاظت از جان افراد و ترویج فرهنگ ایمنی در محل کار است.

لنیارد چگونه عمل می کند

لنیارد تسمه یا طنابی ایمنی است که هارنس را به یک نقطه لنگر ایمن متصل می کند و از سقوط فرد جلوگیری می کند. این وسیله یکی از تجهیزات حفاظت فردی کار در ارتفاع است. بندهای لنیارد برای جلوگیری از رسیدن افراد به موقعیتی است که ممکن است سقوط کنند. بندهای لنیارد در شرایطی که پای فرد می لغزد و در حال سقوط است نقش شوک گیر را دارند.

هنگامی که نیروی زیادی به شخص وارد می شود حتی با وجود عدم سقوط ممکن است دچار دررفتگی و صدماتی از این قبیل شود. لنیارد دارای دو سر با قلاب است یک سر به حلقه D هارنس ایمنی متصل می شود و سر دیگر به نقطه لنگر و در صورت سقوط تمام نیروها را جذب می کند. هارنس ایمنی، نیروی وارد شده را در سرتاسر بدن فرد پخش می کند تا از وارد شدن نیرو فقط به یک بخش بدن فرد و در رفتگی یا کشیدگی جلوگیری کند.

لنیاردهای ایمنی یکی از عناصر اساسی بسیاری از سیستم های تجهیزات حفاظت فردی است. استحکام بالای مواد و ساختار انعطاف پذیر که استفاده چند منظوره را تضمین می کند، از ویژگی های اصلی لنیاردهای ایمنی است. علاوه بر این لنیاردها در انواع مقاوم در برابر حرارت (تک، تکی قابل تنظیم و دوتایی) که با استفاده از مواد خاص آرامید طراحی شده است در بازرا وجود دارد. این لنیارد برای کار در مناطق خطرناک (Hazard Area) تائید شده اند و برای احتراق نیز آزمایش شده اند به همین دلیل می توان از تسمه در شرایط محیطی خاص استفاده کرد.

انواع لنیارد امداد و نجات

لنیارد های ایمنی ابزارهای مهمی در صنایع مختلف به ویژه صنایعی هستند که مربوط به کار در ارتفاعات یا محیط های بالقوه خطرناک هستند. لنیاردها معمولاً برای اتصال ایمن کارگر به یک نقطه لنگر ایمن، جهت جلوگیری از سقوط و تضمین ایمنی استفاده می شوند. انواع مختلفی از تسمه های ایمنی وجود دارد که هر کدام برای کاربردهای خاصی طراحی شده اند. در اینجا چند نوع رایج را بررسی می‌کنیم:

لنیارد ضربه گیر

این بند ها به گونه ای طراحی شده اند که در صورت سقوط، نیروی ضربه وارده به بدنه را کاهش دهند. این وسیله معمولاً دارای یک عنصر ضربه گیر مانند یک دستگاه کاهش سرعت داخلی هستند که انرژی را جذب و دفع می کند.

لنیارد جمع شونده

تسمه های جمع شونده که به عنوان خطوط نجات خود جمع شونده (SRL) نیز شناخته می شوند، به طور خودکار شل بودن یا سستی طناب را جمع کرده و در لاین ذخیره می کنند تا آن را محکم نگه دارد. این وسیله به کارگران آزادی حرکت بیشتری را می دهند و در عین حال فاصله سقوط را در مقایسه با تسمه های سنتی کاهش داده است.

لنیارد تعیین موقعیت

تسمه های تعیین موقعیت برای حمایت از یک کارگر در موقعیت کاری که دست شخص باید آزاد باشد استفاده می شود. لنیاردها معمولاً دارای طول قابل تنظیم هستند و به گونه ای طراحی شده اند که کارگر را در محل ثابت نگه دارند و در عین حال به آنها اجازه می دهند بدون خطر سقوط کارها را انجام دهند.

لنیاردهای مهار

کارگران از تسمه‌های مهار برای جلوگیری از رسیدن به موقعیتی که امکان سقوط هست، استفاده می‌کنند. برخلاف تسمه‌های ضربه‌گیر که انرژی ناشی از سقوط را جذب می‌کنند، تسمه‌های مهار حرکت را در مناطق امن محدود می‌کنند.

لنیارد تعیین موقعیت کاری

این تسمه ها برای کمک به کارگران در حفظ موقعیت خاص در حین کار در ارتفاع استفاده می شود. آنها اغلب نقاط اتصال متعددی دارند و می توان آنها را برای ایجاد پشتیبانی و ثبات تنظیم کرد.

لنیارد جاذب انرژی

تسمه های جاذب انرژی مانند بندهای ضربه گیر، برای کاهش نیروی ضربه بر بدن در هنگام سقوط طراحی شده اند. آنها انرژی را جذب و دفع می کنند و نیروی منتقل شده هنگام سقوط به کارگر را کاهش می دهند.

همچنین بخوانید: چرا باید از تجهیزات حفاظت فردی استفاده کنیم؟

طناب های زنجیره ای دیزی (Daisy)

تسمه‌های زنجیره‌ای دیزی از یک سری حلقه تشکیل شده‌اند که امکان تنظیم آسان طول را فراهم می‌کند.. این طناب ها همه کاره هستند و معمولا در صخره نوردی و کوهنوردی استفاده می شوند.

لنیارد تک پا و دو پا

طناب ها می توانند در پیکربندی های تک پایه یا دو پایه باشند. تسمه های تک پایه ساده تر هستند و کارگر را با یک خط به نقطه لنگر متصل می کنند، در حالی که بند های دو پایه دارای دو پایه هستند و آزادی حرکت بیشتری را فراهم می کنند.

لنیارد ضد آب

این تسمه ها برای استفاده در محیط های آبی مانند عملیات نجات در آب طراحی شده اند. آنها معمولاً از موادی ساخته می شوند که می توانند در برابر آب مقاومت کنند و شناور هستند.
هنگام انتخاب بند ایمنی، توجه به نیازهای خاص کار، نوع حفاظت از سقوط مورد نیاز و شرایط محیطی بسیار مهم است. بازرسی منظم و استفاده صحیح از تجهیزات ایمنی برای اطمینان از ایمنی کارگران ضروری است. هنگام استفاده از تسمه های ایمنی، همیشه دستورالعمل های سازنده و مقررات صنعتی را دنبال کنید.

لنیارد عایق

این وسیله مناسب برای استفاده در شرایطی است که امکان اتصالی برق و آسیب به فرد پوشنده وجود دارد. بنابراین بسیار مهم است که در صورتی که ممکن است فرد در شرایط برق گرقتگی قرار گیرد از تجهیزات عایق استفاده کند.

استانداردهای لنیارد

استانداردهای لنیارد ایمنی (Safety Lanyard) تعیین کننده الزامات و مشخصات فنی برای استفاده از تجهیزات حیاتی را در محیط‌های کاری مختلف هستند. استفاده صحیح از این وسیله از اهمیت بسیاری برخوردار است، به ویژه در شرایطی که افراد در ارتفاع کار می‌کنند. برخی از مهمترین استانداردها و نکات مرتبط با لنیاردهای ایمنی :

• EN 354: Personal Fall Protection Equipment – Lanyards

این استاندارد اروپایی به مشخصات و الزامات لنیاردها اختصاص دارد. از جمله مواردی که توسط این استاندارد مورد تعیین قرار می‌گیرد، می‌توان به مشخصات مواد ساخت لنیارد، مقاومت در برابر خطرات مختلف و استفاده از نشانگرهای ایمنی است.

• ANSI/ASSE Z359.13-2013: Safety Requirements for Lanyards and Positioning Lanyards

این استاندارد آمریکایی توسط انجمن ایمنی و بهداشت حرفه‌ای آمریکا (American Society of Safety Engineers) تهیه شده است. در این استاندارد به مواردی از جمله تست و ارزیابی لنیاردها، مشخصات ساخت، و استفاده صحیح از این تجهیزات پرداخته است.

• OSHA 1910.66: Occupational Safety and Health Standards – Personal Fall Protection Systems

این استاندارد ارائه شده توسط سازمان ایمنی و بهداشت حرفه‌ای ایالات متحده (OSHA) مرتبط با سیستم‌های ایمنی در محیط کار است. آنچه که مرتبط با لنیاردها در این استاندارد به تفصیل مورد بحث و تبیین قرار گرفته است.

• CSA Z259.11-17: Energy Absorbers and Lanyards

این استاندارد توسط کانادایی استانداردها (CSA) تهیه شده و به تولید، تست، و استفاده از لنیاردها و جاذب‌های انرژی مرتبط با ایمنی فردی پرداخته است.

• ISO 10333-1: Ropes and Cordage for Use in the Petroleum and Natural Gas Industries – Part 1: Selection, Use, and Maintenance

سازمان بین‌المللی استانداردها (ISO) این استاندارد بین‌المللی را تهیه کرده است که به انتخاب، استفاده، و نگهداری لنیاردها و طناب‌ها در صنایع نفت و گاز اختصاص دارد. استفاده از لنیاردهای ایمنی با توجه به استانداردهای مربوطه اساسی است تا اطمینان حاصل شود که این تجهیزات به عنوان قسمتی اساسی از سیستم ایمنی در محیط کار به درستی عمل کند.

تفاوت لنیارد و هارنس

لنیارد، که یکی از ابزارهای اصلی ایمنی در کارهای ارتفاع است، معمولاً از طنابی با دو یا گاهی اوقات سه سر مجهز به قلاب تشکیل می‌شود. کارگر یک سر این لنیارد را به هارنس ایمنی خود متصل می‌کند و سر دیگر آن را به نقطه‌ای لنگری مانند نرده‌ها یا ستون‌ها می‌بندد که باید قابلیت اطمینان و تحمل وزن فرد را داشته باشد. لنیاردهای سه‌سره از این جهت که اجازه می‌دهند یک سر به هارنس متصل شود و دو سر دیگر به عنوان نقاط اتکا برای فعالیت‌هایی مانند بالا رفتن از ستون یا نردبان استفاده شوند، انعطاف پذیری بیشتری را برای کاربر فراهم می‌کنند.

این ویژگی امکان حرکت آزادانه‌تر و امن‌تر را برای کارگران در موقعیت‌های مختلف کاری به ارمغان می‌آورد. لنیارد به پله‌ها یا میله‌ها متصل می‌شود تا شخص بتواند با دستان آزاد کار خود را انجام دهد و در صورت سقوط، لنیارد متصل به پله‌های نردبان شخص را نگه می‌دارد تا از سقوط جلوگیری شود. اما هارنس ایمنی از بندهای مختلفی تشکیل شده است که روی کتف، دور کمر و پاهای فرد را می‌پوشاند. در صورت سقوط، هارنس نیروی وارد شده را در تمام بدن فرد پوشنده پخش می‌کند، زیرا حتی بدون برخورد با زمین هم احتمال آسیب وجود دارد. هارنس ایمنی و لنیارد مکمل یکدیگر هستند و برای کار در ارتفاع هر دوی این تجهیزات مورد نیاز است.

نمودار مقایسه نیروهای وارد شده بر بدن در هنگام سقوط با و بدون استفاده از لنیارد

این نمودار مقایسه نیروهای وارد شده بر بدن در هنگام سقوط با و بدون استفاده از لنیارد ضربه‌گیر را به درستی نمایش می‌دهد.

• نیرو (نیوتن): محور عمودی نشان‌دهنده نیرو بر حسب نیوتن است.
• زمان (ثانیه): محور افقی نشان‌دهنده زمان بر حسب ثانیه است.
• سقوط آزاد: خط قرمز نشان می‌دهد که نیروی وارد شده در سقوط آزاد به سرعت افزایش می‌یابد.
• سقوط با لنیارد ضربه‌گیر: خط آبی نشان می‌دهد که نیروی وارد شده هنگام استفاده از لنیارد ضربه‌گیر به طور کنترل‌شده‌تری افزایش می‌یابد و انرژی را جذب می‌کند.
  

نحوه استفاده از لنیارد

به طور کلی لنیارد یکی از تجهیزات حفاظت فردی برای کار در ارتفاع است که با توجه به محیط و شرایط آب و هوایی باید به جنس لنیارد توجه کرد. همچنین انتخاب لنیارد به نوع ارتفاعی و فعالیتی که باید در ارتفاع انجام شود بستگی دارد. گاهی اوقات فرد در یک ارتفاع نزدیک منطقه سقوط می‌ایستد، اما گاهی دیگر باید از پله‌های بلند بالا برود و حین بالا رفتن کار کند. طراحان هر لنیارد را متناسب با شرایط کاری می‌سازند.

نتیجه‌گیری

لنیاردهای ایمنی نقش حیاتی در حفظ جان کارگران و ایجاد محیط کاری ایمن دارند. استفاده صحیح از این تجهیزات، همراه با رعایت استانداردهای مرتبط، می‌تواند خطرات ناشی از کار در ارتفاع را به حداقل برساند. با توجه به انواع مختلف لنیاردها و کاربردهای ویژه آنها، انتخاب لنیارد مناسب برای هر شرایط کاری اهمیت ویژه‌ای دارد. آموزش کارگران در استفاده صحیح از لنیاردها و انجام بازرسی‌های دوره‌ای از این تجهیزات، از نکات کلیدی در ترویج فرهنگ ایمنی و جلوگیری از حوادث ناگوار است. رعایت این نکات می‌تواند تفاوت بزرگی در حفظ سلامتی و ایمنی کارگران ایجاد کند.

اگر از تجهیزات حفاظت فردی اطلاع ندارید این مقاله را بخوانید: ppe چیست؟