آیین نامه کار در ارتفاع

کار در ارتفاع در صنایع مختلف، از جمله ساخت‌وساز و نگهداری، یکی از جنبه‌های حیاتی است که نیازمند مهارت‌های تخصصی و تجهیزات ویژه‌ای است تا از خطرات ناشی از آن کاسته شود. در این مقاله به بررسی دقیق تجهیزات، روش‌های ایمنی و استانداردهای لازم برای این نوع کار می‌پردازیم.

همچنین بخوانید: ppe چیست؟

تعریف کار در ارتفاع

کار در ارتفاع به فعالیت‌هایی گفته می‌شود که بالاتر از ۱.۲ متر از سطح زمین انجام می‌شود و شامل خطرات بالقوه متعددی است که نیاز به رعایت دقیق اصول ایمنی دارد.

فاصله ایمن چیست

حداقل فاصله برای جلوگیری از برخورد فرد هنگام سقوط با سطح مبنا فاصله ایمنی نام دارد.

روش های ایمن کار در ارتفاع

الف – سامانه محدود کننده

به سیستمی که با هدف جلوگیری از سقوط فرد طراحی شده است سامانه محدود کننده می گویند. این سیستم به دو صورت عمومی مانند نرده حفاظتی و تجهیزات ایمنی فردی شامل نقطه اتصال، لنیارد و کمربند حمایل بند یا هارنس ایمنی مورد استفاده قرار می گیرد.

ب- سامانه متوقف کننده

سیستم متوقف کننده با استفاده از تجهیزات حفاظت فردی مناسب جهت جلوگیری از سقوط یا صدمات وارد شده به فرد در حین سقوط مورد استافده قرار می گیرد. این تجهیزات با جذب نیروی وارد شده به بدن فرد هنگام سقوط باعث کاهش صدمات و جراحات وارد می شود. تجهیزات ایمنی کار در ارتفاع شامل هارنس ایمنی تمام بدن و طناب ایمنی برای هر شخص و تجهیزات عمومی مانند تور ایمنی می شود.

ج- دسترسی با طناب

روش دسترسی با طناب شامل دو سیستم ایمنی است. سیستم ایمنی با طناب دسترسی و سیستم دیگر با طناب پشتیبانی است. که شامل کمربند حمایل بند کامل بدن همراه با تجهیزات صعود یا فرود به جایگاه کار یا استفاده برای قرارگیری در موقعیت اسقرار می شود.

تجهیزات کار در ارتفاع

طبق آیین نامه کار در ارتفاع، کارفرما مستلزم است برای کارگری که در ارتفاع کار می کند باید تجهیزات مناسب با نوع کار، کاملا ایمن، عدم فرسودگی را تامین کند. انواع تجهیزات کار در ارتفاع شامل:

• تجهیزات ایمنی لازم
  1. هارنس ایمنی کامل بدن: تضمین می‌کند که در صورت سقوط، فشار به تمام بدن توزیع شود و از آسیب‌های جدی جلوگیری کند.
  2. لنیارد: طناب یا تسمه‌ای که کارگر را به نقطه اتصال امن متصل می‌کند تا از سقوط جلوگیری به عمل آید.
  3. کارابین: قلاب‌های قفل‌شونده که برای اتصال تجهیزات ایمنی به یکدیگر استفاده می‌شوند.
  4. طناب ایمنی: ارائه تکیه‌گاه امن برای جلوگیری از سقوط.

• همچنین بخوانید: لنیارد چیست

الزامات کار در ارتفاع براساس استانداردهای (A ANSI 92 ،BSEN 280)

مجموعه استانداردهای موسسه ملی استاندارد آمریکا (ANSI) سری A92 استانداردهای صنعتی را برای طراحی، استفاده ایمن و آموزش استفاده از تجهیزات ایمنی مستلزم می کند. طراحی، محاسبات، الزامات ایمنی و روش‌های آزمایش برای سکوهای کار بالابر متحرک با نام اختصاری MEWPs مخفف عبارت Mobile Elevating Work Platforms مربوط استاندارد ANSI A92 را شامل می شود. همچنین استاندارد BSEN 280 الزامات و اقدامات ایمنی را برای همه انواع و اندازه‌های پلتفرم کار بالابر موبایل (MEWPs) مشخص می ‌کند. این استاندارد خطرات ناشی استفاده از MEWP ها را شناسایی می کند و روش هایی را برای حذف یا کاهش این خطرات توصیه می کند.

نکته: BS EN 280-1 خطرات ناشی از موارد زیر را پوشش نمی دهد:

• استفاده در اتمسفرهای بالقوه انفجاری
• از روی پلت فرم روی سیستم های الکتریکی زنده خارجی کار کنید
• استفاده از گازهای فشرده برای تجهیزات باربری
• سوار و پیاده شدن از سکوی کار در سطوح متغیر
• برنامه‌های کاربردی خاص (مانند راه‌آهن، کشتی‌ها) تحت پوشش مقررات ملی هستند.

برخی از الزامات عمومی کار در ارتفاع طبق آیین نامه آتش نشانی تهران

• کارفرما مکلف است در شرایط جوی نامساعد یا در صورت معیوب یا نوقص بودن سازه و تجهیزات ایمنی کارگران از فعالیت کارگران در ارتفاع جلوگیری کند.

• نردبان اجزا داربست، تجهیزات کار با طناب و سایر دستگاه های مربوط به کاردر ارتفاع باید قبل از هر با استفاده باید بازدید شود و در صورت فرسوده یا معیوب بودن مورد استفاده قرار نگیرد. همچنین باید با برچسب “خطرناک است- استفاده نشود” از دسترس کارگران دور باشد.

• كليه لوازم و تجهيزات كار در ارتفاع بايد توسط شخص ذيصلاح بصورت دوره اي مورد بازرسي دقيق قرار گرفته و در صورت مشاهده نقص و يا فرسودگي براي از رده خارج نمودن به كارفرما اعلام نمايد.

• كارگراني كه بر روي سقفهاي شيب دار با شيب بيش از 20 درجه كار ميكنند بايد مجهز به سامانه محدود كننده و يا متوقف كننده گردند و در صورت امكان تورهاي حفاظتي در زير محل كار آنها نصب گردد.

الزامات مربوط به جایگاه کار در ارتفاع

• جایگاه های مربوط به کار در ارتفاع باید دارای محل استقرار، پاخور، نرده حفاظتی و راه دسترسی ایمن مطابق با استانداردهای معتبر باشد.

• اطراف جایگاه کار باید حفاظ های مناسب با نوع کار و ایمن باشد و همچنین جایگاه کار باید به سیستم متوقف کننده از سقوط تجهیز گردد.

• پوشش هاي كف كه براي جايگاه كار استـفاده مي شوند بايد حداقل روي سـه تكيه گاه نگهداري شوند ، مگر آنكه فاصله بين تكيه گاه ها متناسب با ضخامت الوار و به گونه اي باشد كه خطر شكم دادگي بيش از حد يا بلند شدن تخته وجود نداشته و از مقاومت و استحكام كافي برخوردار باشد.

• فاصله بين ديوار و جايگاه كار به جزء ديواركوب و نردباني بايد طوري باشد كه امكان سقوط كارگر در هيچ حالتي از جايگاه كار ممكن نباشد و در مواردي كه كار بر روي جايگاه كار بصورت نشسته انجام مي شود نبايد اين فاصله بيش از 45 سانتيمتر باشد.

• استقرار بيش از دو نفر در جايگاه كار آويزان با راه انداز دستي ممنوع است.

• كليدهاي قطع و وصل جايگاه كار آويزان بايد به گونه اي باشد كه پس از برداشتن فشار دست از روي آن موتور فورا متوقف شده و جايگاه را بصورت ايمن نگه دارد.

به طور کلی کار در ارتفاع یکی از فعالیت های پرخطر است که باید برای حفاظت از جان کارگرانی که در ارتفاع کار می کنند و همچنین افراد دیگری که در زمین در نزدیکی عامل کار در ارتفاع کار می کنند قوانین ایمنی رعایت شود تا خسارت های جانی کاهش یابد. تجهیزات ایمنی کار در ارتفاع مانند هارنس ایمنی و… همچنین اقدامات دیگر مانند نصب نرده برای ارتفاعات و مستحکم کردن سطح جایگاه کار اهمیت بسیاری دارد.

منبع:

ANSI
European Standard

سازمان آتش نشانی

دانلود PDF آیین نامه ایمنی کار در ارتفاع