اطفای حریق چیست ؟

اطفا

اطفا در لغت به معنی خاموشی یا خاموش کردن یا همچنین فرونشاندن است. که معادل آن در زبان انگلیسی Extinguishing یا Quench است.

در واقع اطفاء حریق یا اطفا حریق یک عبارت عربی به معنای خاموش کردن آتش است. اطفاء حریق به معانی مختلفی به کار می رود که در این مطلب از وبلاگ کیوپیکت قصد داریم به بررسی آنها بپردازیم.

اطفای حریق یعنی چه ؟

اطفای حریق به معنای خاموش کردن یا فرونشاندن آتش است. این عبارت که از زبان عربی آمده و به صورت «اطفا» یا «اطفاء» نوشته می‌شود، که البته گاهی به اشتباه “اتفا حریق” هم نوشته می‌شود، معنایی مشابه با خاموش کردن و دفع کردن دارد. «حریق» نیز به معنای آتش سوزی، زبانه آتش و شعله آتش است. بنابراین، اطفا حریق به معنای خاموش کردن آتش سوزی است. این اصطلاح در لغت‌نامه دهخدا به معانی مختلفی از جمله فرونشاندن آتش تا سرد شود، از میان بردن لهیب آتش و فروکشتن آتش آمده است.

تاریخچه اطفا حریق در ایران

حدود یک و نیم قرن پیش، نخستین سازمان آتش‌نشانی در شهر تبریز توسط روس‌ها تأسیس شد و نام آن «واحد اطفائیه» بود. امروزه این نام به «سازمان آتش‌نشانی» تغییر یافته است. با این حال، اصطلاحات مربوط به تجهیزات کشف و تشخیص، هشدار و خاموش کننده آتش همچنان از عباراتی چون اعلام حریق و اطفا حریق استفاده می‌شود.

 

انواع اطفا حریق چیست ؟

• اطفا حریق دستی
• اطفا حریق خودکار (اطفا حریق اتوماتیک)

اطفاء حریق دستی عبارت از خاموش کردن آتش سوزی با خاموش کننده هایی چون سطل آب، شن، کپسول های آتش نشانی یا تجهیزات مکانیزه اما غیرخودکار مثل استفاده از ماشین ها، پمپ ها و شیلنگ ها در عملیات آتش نشانی توسط آتش نشانان است.

منظور از اطفاء حریق خودکار عبارت از استفاده از روش های اتوماتیک برای خاموش کردن آتش سوزی مثل بهره برداری از انواع این سیستم ها است.

 

همچنین بخوانید: آموزش اطفا حریق با کپسول

اطفا حریق دستی

اطفا حریق دستی شامل استفاده از تجهیزات خاموش کننده یا کپسول های آتش نشانی و هر اقدامی که آتش نشانان برای خاموش کردن آتش یا همان اطفا حریق انجام می دهند؛ برخی از خاموش کننده ها عبارتند از:

• خاموش کننده‌ی آبی

• خاموش کننده‌ی پودر خشک

• خاموش کننده شیمیایی مرطوب

• خاموش کننده های دی اکسید کربن (CO2)

• خاموش کننده‌های فوم

 

اطفاء حریق خودکار

 اطفاء حریق اتوماتیک مثل انواع سیستم اطفا حریق سقفی پس از شناسایی آتش، به صورت خودکار فعال شده و برای اطفاء حریق اقدام می‌کنند. این سیستم‌ها بر اساس عملکرد مورد نیاز و نوع حریق به دسته‌هایی مشابه خاموش‌کننده‌ها که بالاتر ذکر شد تقسیم می‌شوند و عبارتند از:

• سیستم اطفا حریق آبی

• سیستم اطفا حریق گازی

• سیستم اطفا حریق فوم

 

 

بیشتر بخوانید : انواع خاموش کننده ها

 

سیستم اطفا حریق چیست ؟

سیستم‌ اطفا حریق یک سیستم برای کنترل یا اطفاء حریق در ساختمان یا سازه های دیگر طراحی شده است. سیستم اطفا حریق معمولاً به عنوان بخشی از سیستم حفاظت در برابر آتش سوزی ساختمان نصب می شود و در صورت تشخیص آتش سوزی می تواند به طور خودکار یا دستی فعال شود.

 

به بیان دیگر،

سیستم اطفا حریق جز حیاتی اقدامات ایمنی آتش سوزی است که برای شناسایی، کنترل و سرکوب آتش در انواع مختلف طراحی شده است. این سیستم ها برای محافظت از جان و مال افراد واکنش سریعی هنگام آتش سوزی دارند. انواع مختلفی از سیستم های اطفا حریق وجود دارد که هر کدام برای محیط های خاص و خطرات آتش سوزی طراحی شده اند. سیستم‌های رایج شامل سیستم‌های آبپاش مبتنی بر آب یا همان اسپرینکلر، سیستم‌های مبتنی بر گاز شامل موادی مانند CO2 یا مواد تمیز، سیستم‌های فوم و سیستم‌های شیمیایی خشک می‌شوند. انتخاب سیستم به  عوامل مختلفی مانند ماهیت تاسیسات، مواد موجود و خطرات احتمالی آتش سوزی بستگی دارد. سیستم های اطفا حریق موثر نقش حیاتی در کاهش اثرات آتش سوزی و اطمینان از واکنش سریع و کنترل شده به شرایط اضطراری آتش سوزی دارند.

سیستم اطفاء حریق وظیفه‌ی مهار آتش سوزی و کاهش خسارات جانی و مالی آن را برعهده دارد. آتش‌سوزی و حریق همواره خسارات جانی و مالی زیادی به بار می‌آورد که در اکثر موارد جبران ناپذیر خواهند بود. اخیرا اقدامات “ایمنی در برابر آتش” بیش از پیش اهمیت پیدا کرده است. همچنین قوانین متعددی برای آن تصویب شده‌اند.

برای آشنایی بیشتر با انواع سیستم اطفا حریق به معرفی انواع آتش خواهیم پرداخت.

انواع حریق

براساس طبقه بندی استاندارد NFPA آتش به چهار گروه اصلی تقسیم شده است:

1. گروه A
   حريق‌های ناشی از مواد سوختنی معمولی، نظير چوب، پارچه، كاغذ، لاستيك و انواع پلاستيك‌ها
2. گروه B
   حريق‌های ناشی از مايعات قابل اشتعال، مايعات سوختنی، گريس‌های نفتی، قير، روغن، رنگ‌های پايه روغنی، حلال‌ها، لاك‌های صنعتی، الكل‌ها و گازهای قابل اشتعال
3. گروه C
   حريق‌های ناشی از تجهيزات الكتريكی دارای جريان
4. گروه D
   حريق‌های ناشی از فلزات سوختنی نظير منيزيم، تيتانيوم، پتاسيم، زيركنيوم، سديم و ليتيوم
5. گروه K
   حريق‌های ناشی از وسايل و تجهيزات آشپزخانه‌ای كه حاوی روغن‌های آشپزی (روغن و چربی های گياهی و حيوانی) هستند.

انواع سیستم های اطفای حریق

سیستم های اطفاء حریق بسته به نوع آتش و مواد درگیر از طیف وسیعی از عوامل برای کنترل یا خاموش کردن آتش استفاده می کنند. عوامل رایج عبارتند از: آب، فوم، مواد شیمیایی خشک، دی اکسید کربن و آیروسل. این سیستم ها برای تشخیص سریع آتش سوزی و فعال کردن عامل مناسب برای مهار یا خاموش کردن آتش طراحی شده اند.

انواع مختلفی از سیستم های اطفا حریق وجود دارد که عبارتند از:

• سیستم های اسپرینکلر: سیستم های اسپرینکلر رایج ترین نوع سیستم اطفا حریق هستند و برای رهاسازی آب یا سایر عوامل اطفاء حریق در هنگام تشخیص حریق طراحی شده اند. این سیستم زمانی فعال می شود که یک هد اسپرینکلر حساس به دما در اثر حرارت آتش فعال گردد.
• سیستم های عامل تمیز: سیستم های عامل تمیز یا پاک (سیستم اطفا حریق گازی) از عوامل تخصصی مانند دی اکسید کربن یا آیروسل یا گاز خنثی یا FM200 برای سرکوب آتش استفاده می کنند. این عوامل برای خاموش کردن آتش بدون آسیب رساندن به اموال یا تجهیزات الکترونیکی طراحی شده اند.
• سیستم های فوم: سیستم های فوم معمولاً در مناطقی که مایعات قابل اشتعال ذخیره یا استفاده می شود استفاده می شود. این فوم به گونه ای طراحی شده است که مانعی بین سوخت و هوا ایجاد کند و از گسترش آتش جلوگیری کند.
• سیستم های شیمیایی خشک: سیستم های شیمیایی خشک از پودر خشک برای خاموش کردن آتش استفاده می کنند. آنها معمولاً در مناطقی استفاده می شوند که خطر آتش سوزی شامل مایعات یا گازهای قابل اشتعال وجود دارد.

سیستم های اطفاء حریق بخش مهمی از سیستم حفاظت در برابر آتش سوزی ساختمان هستند و می توانند به جلوگیری از گسترش آتش سوزی، به حداقل رساندن آسیب اموال و محافظت از جان افراد کمک کنند.

تجهیزات اطفا حریق

همانطور که گفته شد، انواع سیستم اطفاء حریق در یک دسته‌بندی کلی باتوجه به کاربری خود، به دو دسته‌ی اطفای دستی و خودکار تقسیم می‌شوند. اطفاء حریق دستی توسط آتش‌نشانان و افراد متخصص و اطفاء خودکار بدون دخالت هیچ نیروی انسانی انجام می‌شود. سیستم اطفاء حریق اتوماتیک می‌تواند تحت نظارت یک کنترل پنل و یا به صورت کاملا خودکار عمل کند. کنترل پنل، بیشتر در مواردی که نیاز به ارتباط و صدور فرامین به سیستم‌های اطفاء حریق مورد نیاز باشند استفاده می‌شود. برخی سیستم های اطفا مثل سیستم های پایش گاز و آتش یا سیستم F&G برای مناطق پرخطر طراحی شده اند.

از جمله اجزای تشکیل‌دهنده‌ی سیستم اطفاء حریق دستی و خودکار عبارت است از:

• هوز باکس و هوز ریل
• شیلنگ‌ها
• اسپرینکلر
• فوم اسپری نازل، اسپری نازل و فیوزیبل پلاگ
• فوم نازل، فوم دوزینگ سیستم، فوم پورر، فوم میکر
  و غیره

اگر اطلاعاتی در مورد سیستم اطفا حریق ساختمان نیاز دارید این مقاله را بخوانید: اطفا حریق ساختمان

 

نکات ایمنی در اطفا حریق

رعایت نکات ایمنی در هنگام استفاده از تجهیزات اطفا حریق بسیار حائز اهمیت است. انتخاب مناسب‌ترین نوع خاموش کننده برای هر نوع حریق، آموزش صحیح استفاده از تجهیزات و اطمینان از عملکرد صحیح سیستم‌های اتوماتیک از جمله مواردی هستند که باید به آن‌ها توجه کرد.

خرید تجهیزات اطفا حریق از سامانه کیوپیکت

سامانه کیوپیکت به عنوان اولین بازار آنلاین خرید و فروش تجهیزات ایمنی و آتش نشانی، فرایندی سریع و آسان را برای استعلام قیمت و خرید با کمترین قیمت به صورت مستقیم را فراهم کرده است.

برای استعلام قیمت و دریافت انواع تجهیزات اعلام و اطفاء حریق کافی است پس از ثبت نام در سامانه تخصصی کیوپیکت، نسبت به انتخاب کالاهای مورد نظر و درج استعلام قیمت اقدام فرمایید. لیست قیمت تامین کنندگان، نمایندگان فروش و فروشندگان عضو در سامانه کیوپیکت در کمتر از 24 ساعت در پروفایل شما قابل مشاهده خواهد بود و می توانید خرید خود را از فروشنده مورد نظر انجام دهید.

نتیجه‌گیری

اطفا حریق، به عنوان یکی از مهم‌ترین اقدامات ایمنی در برابر آتش‌سوزی، نقش حیاتی در حفاظت از جان و مال افراد دارد. انتخاب سیستم مناسب اطفا حریق و استفاده صحیح از تجهیزات می‌تواند به کاهش خسارات جانی و مالی ناشی از آتش‌سوزی کمک کند. آگاهی از انواع حریق و تجهیزات مرتبط با آن، گامی مؤثر در افزایش ایمنی و پیشگیری از وقوع حوادث ناگوار است.