کنترل پنل اعلام حریق چیست؟

معرفی کنترل پنل اعلام حریق

پنل مرکزی یا دستگاه مرکزی اعلام حریق هدایت‌گر سیستم اعلام حریق و کنترل کننده‌ی اجزای تشکیل دهنده‌ی آن است. دریافت اطلاعات از اجزای سیستم، پردازش آنها و تصمیم‌گیری برعهده‌ی کنترل پنل و اپراتور آن است.

چنانچه هشداری مبنی بر وقوع حریق یا احتمال آن از جانب حسگرهای این سیستم یعنی دتکتورها یا شستی‌ها به کنترل پنل ارسال شود، پس از بررسی داده‌ها تصمیمات لازم اتخاذ خواهد شد. این تصمیمات براساس شرایط، متفاوت خواهد بود. سپس طبق تصمیم مورد اتخاذ، سیگنال‌ها به اجزای سیستم ارسال می‌گردد تا اقدامات لازم انجام شود.
پیش از هر اقدامی، ابتدا از جانب دستگاه مرکزی اعلام حریق سیگنالی جهت فعال‌سازی به هشداردهنده‌ها یعنی آژیرها و فلاشرها ارسال می‌گردد. از این طریق افراد متوجه وقوع خطر خواهند شد و محیط را ترک خواهند کرد.

انواع کنترل پنل اعلام حریق

همانطور که در مقاله‌ی سیستم اعلام حریق چیست؟ و “سیستم اعلام حریق چگونه کار می‌کند؟” اشاره شد، این سیستم و اجزای آن به انواع آدرس پذیر، متعارفی، بی‌سیم و هوشمند تقسیم می‌شوند.

تمامی ارتباطات میان اجزا و تغذیه‌ی آن‌ها توسط کنترل پنل انجام می‌پذیرد. بنابراین اجزای سیستم اعلام حریق براساس نوع پنل مرکزی آن انتخاب خواهند شد.  

انواع پنل‌ها و ویژگی آنها به شرح زیر است:

• کنترل پنل آدرس پذیر

در مقالات پیشین اشاره کردیم که سیستم اعلام حریق آدرس‌پذیر برای محیط‌های وسیع طراحی شده‌ است. مدارهای تحت پوشش این سیستم لوپ نامیده می‌شوند. تعداد لوپ‌ها به میزان مساحت محیط و تعداد تجهیزات مورد نیاز بستگی دارد. در هر کدام از لوپ‌ها بر اساس استاندارهای متفاوت و طراحی سازندگان از 120 تا 260 المان می‌تواند قرار داشته‌ باشد. البته این تعداد در مورد عموم کنترل پنل‌ها در حدود 128 المان است. به این المان‌ها آدرس منحصر به فردی داده می‌شود تا در هنگام وقوع خطر مکان دقیق آن مشخص باشد.

بنابراین یک کنترل پنل یا دستگاه مرکزی اعلام حریق آدرس پذیر باید قابلیت تغذیه و هدایت تعداد بالایی از تجهیزات را داشته باشد. در واقع این پنل‌ها معمولا می‌توانند از یک تا بیش از  20 لوپ را کنترل کنند. به منظور برقراری ارتباط و دریافت اطلاعات دقیق مکان تجهیزات برای تابلوهای کنترل زبان‌های ارتباطی (Communication Protocol) خاصی درنظر گرفته می‌شود. انتخاب تمامی تجهیزات یک سیستم آدرس ‌پذیر بر اساس مطابقت آن‌ها با این زبان ارتباطی خواهد بود.

• کنترل پنل متعارف

همانطور که پیش‌تر اشاره شد سیستم متعارفی معمولا برای محیط‌هایی با مساحت کمتر (نسبت به سیستم آدرس پذیر) مورد استفاده قرار می‌گیرد. محیط تحت کنترل این سیستم به حوزه‌هایی به نام زون تقسیم می‌شود. تعداد زون‌ها بنابر نیاز فضا متغیر خواهد بود. تعداد المان‌های هر زون بر اساس استانداردهای متفاوت، متغیر است اما در هر زون حداکثر 32 المان می‌توان در نظر گرفت.

بر همین اساس کنترل پنل اعلام حریق متعارفی در محیط‌های کوچک یا محیط‌هایی که به فضاهای کوچک مجزا تقسیم می‌شوند (مانند آپارتمان‌ها) مناسب هستند. بنابر نیازهای متفاوت این پنل‌ها برای نظارت بر یک زون یا تعداد بالایی از زون‌ها طراحی می‌شوند. از آنجایی که در سیستم متعارفی آدرس‌دهی انجام نمی‌پذیرد، پس این پنل‌ها و تجهیزات تحت کنترلشان زبان خاص ارتباطی ندارند. از همین رو انتخاب تجهیزات داخل سیستم راحت‌تر و با محدودیت‌های کمتری انجام خواهد گرفت.

• کنترل پنل بی‌سیم

همانطور که از نام آن پیداست، کنترل پنل اعلام حریق بی‌سیم از طریق امواج رادیویی یا بلوتوثی تجهیزات واقع در این سیستم را نظارت و هدایت خواهد کرد. از لحاظ عملکرد این پنل مشابه پنل آدرس‌پذیر است با این تفاوت که احتیاجی به سیم کشی و ارتباط فیزیکی با تجهیزات ندارد. به همین تناسب المان‌های این سیستم هم باید از نوع بی‌سیم انتخاب شوند. در انتخاب تجهیزات علاوه‌ بر پروتکل ارتباطی باید به نوع امواج ارتباطی هم دقت کرد تا هم‌خوانی وجود داشته باشد.

• کنترل پنل هوشمند

این نوع دستگاه مرکزی اعلام حریق هم از لحاظ ویژگی تفاوت چندانی با تابلو مرکزی آدرس پذیر ندارد. تنها برتری این پنل‌ها در توانایی برقراری ارتباط با دیگر سیستم‌های هوشمند بکار رفته در محیط و کنترل آن‌هاست.

همچنین بخوانید: سیستم اعلام حریق

نحوه عملکرد کنترل پنل اعلام حریق

طبق توضیحات ارائه شده در ابتدای مقاله، پنل اعلام حریق وظیفه‌ی دریافت اطلاعات از تجهیزات، پایش آن‌ها و ارسال دستورات لازم به اجزای سیستم را برعهده‌دارد.

اما این نکته حائز اهمیت است که عملکرد این قطعه تنها به زمان خطر خلاصه نمی‌شود. تغذیه و کنترل صحت تجهیزات و حتی خود مدار هم برعهده‌ی تابلوی مرکزی است.

نحوه عملکرد کنترل پنل‌های اعلام حریق در سیستم متعارفی و آدرس‌پذیر تفاوت چندانی ندارد تنها تفاوت فاحش بین این دو سیستم در چهار نکته خلاصه می‌شود:

1. برخورداری یا عدم برخورداری از زبان ارتباطی جهت اطلاع دقیق از محل حریق در سیستم آدرس پذیر یا تنها مشخص شدن محدوده‌ی خطر در سیستم متعارفی.
2. نحوه‌ی کابل کشی. در سیستم‌های آدرس پذیر مدار از کنترل پنل شروع می شود. تمامی المان‎‌ها در یک مسیر قرار دارند و در نهایت مدار به کنترل پنل ختم می‌شود. در سیستم متعارفی معمولا دو مدار از کنترل پنل شروع می‌شود. حسگرها بر یک مدار و هشدار دهنده‌ها در مدار مجزا قرار دارند و مدار به یک مقاومت ختم می‌شود.
3. شیوه‌ی اتصال تجهیزات و نوع مداربندی. در سیستم‌های آدرس پذیر تجهیزات به شیوه‌ی سری در مدار قرار می گیرد و پارگی در سیم یا خرابی یک تجهیز کل لوپ را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد. در سیستم‌های متعارفی تجهیزات به شیوه‌ی موازی در مدار بسته می شود و پارگی سیم یا خرابی تجهیزات بر کل مسیر تاثیر می‌گذارد.
4. نحوه‌ی کنترل مدار و تجهیزات. این مسئله تا حد زیادی به نحوه‌ی مدارکشی وابسته است. در سیستم‌های آدرس پذیر نظارت توسط خود کنترل پنل با بررسی میزان جریان ارسالی و دریافتی انجام می‌شود. در سیستم متعارفی یک مقاومت انتهای خط (End Of Line Resistor) برای برقراری جریان یکنواخت در انتهای هر زون بسته می‌شود. کاهش یا افزایش جریان منجر به اعلام خطر یا خطا خواهد شد.

اجزای کنترل پنل اعلام حریق

تابلوهای کنترل بنابر طراحی سازنده و نیاز خریدار می‌توانند اجزای متفاوتی داشته‌باشند. کامل‌ترین اجزای یک پنل اعلام حریق عبارتند از:

• منبع تغذیه (PSU)
• برد الکترونیکی
• ترمینال‌های اتصال
• LEDهای نشانگر (بنابر طراحی تعداد متفاوتی دارند)
• بیزر (Buzzer) خطای داخلی
• سوئیچ قفل 
• شستی‌های کنترل
• پرینتر (در بعضی پنل‌ها)

بعضی از پنل‌ها که به عنوان کنترل پنل اعلام و اطفای حریق شناخته می‌شوند، دارای شستی اطفا می باشند و به سیستم اطفای حریق متصل هستند. در هنگام حریق اپراتور با استفاده از این شستی دستور فعالیت به سیستم اطفای حریق می‌دهد.

محل نصب تابلوی مرکزی اعلام حریق

پنل کنترل در مراکز کنترل و محل حضور اوپراتور آن مانند اتاق نگهبانی، مرکز اطلاعات و اتاق مدیریت نصب می‌گردد. در مکانهای بزرگ مانند بیمارستانها، خوابگاه‌ها، فروشگاههای بزرگ، که اعلام خطر کلی در آن خوشایند نیست تابلوهای کنترل را در اتاق مخصوص که همواره در آن مراقب وجود دارد نصب می کنند. و از آنجا توسط تلفن، صداهای نرم، زنگ، علائم نوری یا چراغ‌های رنگی به قسمتهای دچار حادثه و حریق اطلاع رسانی می شود.

قیمت کنترل پنل اعلام حریق

انواع دستگاه مرکزی اعلام حریق براساس طراحی شرکت سازنده و نیاز متقاضی ویژگی‌ های متفاوت و در نتیجه قیمت‌ های متنوعی خواهند داشت. برای دستیابی به بهترین قیمت پنل اعلام حریق، شما می‌توانید در سامانه تخصصی کیوپیکت انواع گوناگون کنترل پنل‌ های اعلام حریق را مشاهده با هم مقایسه نمایید و سپس استعلام قیمت بفرمایید.

در این مقاله سعی شد تا اطلاعات جامعی در مورد کنترل پنل اعلام حریق به شما عزیزان ارائه شود. لطفا نظرات خود را در این باره با ما در میان بگذارید.