آژیر اعلام حریق از تجهیزات در سیستم اعلام حریق محسوب می‌شود. این ابزار نقشی حیاتی در تخلیه‌ی به موقع ساختمان و نجات جان ساکنان، در صورت بروز حریق ایفا می‌کند. چه آژیر اعلام حریق متعارف و چه آژیر اعلام حریق آدرس‌پذیر، هر دو از زنگ اخطار یا نور برای اعلام هشدار یا خطر استفاده می‌کنند. آژیرهای اعلام حریق از جمله تجهیزات اساسی هر سیستم اعلام حریقی هستند. آنها وظیفه‌ی اطلاع‌رسانی در زمان بروز حریق را بر عهده دارند. این نوع تجهیزات ایمنی و آتش‌نشانی، در دسته‌ی روش‌های فعال اطفاء حریق قرار می‌گیرند.
عموما در آژیرهای اعلام حریق از رنگ قرمز استفاده می‌شود. چرا که به صورت پیش‌فرض رنگ قرمز تقریبا در تمامی فرهنگ‌ها به عنوان رنگ اخطار و هشدار محسوب می‌شود. البته اجباری برای رنگ قرمز وجود ندارد. و متناسب با رنگ فضای مورد نظر، میتوان از آژیرهای اعلام حریق در طرح‌ها و رنگ‌های مختلف نیز بهره برد.
آژیر اعلام حریق و ریشه‌ی واژهی Alarm
در زبان انگلیسی برای اخطار یا هشدار از لغت Alarm استفاده می‌شود. این واژه ریشه‌ی فرانسوی دارد و از کلمهی À l’arme به معنای در دستان گرفتن مشتق شده است. از این لغت در قدیم و در صحنه‌های نبرد مورد استعمال بوده است. بدین ترتیب به مردان مسلح در میدان جنگ هشدار می‌دادند که برای رویارویی با خطر آماده باشند. در دوران حاضر منظور از Alarm یا اعلام خطر، همان نشانه‌ی هشداری است که در شرایط وقوع خطر، به صورت دیداری مشاهده می‌کنیم یا اینکه صدای آن را می‌شنویم.
به صورت غریزی افراد مختلف با استماع صدای هشدار، به صورت ناخودآگاه آماده‌ی نبرد یا فرار از مهلکه می‌شوند. البته بیشتر از سنین پایین به ما آموزش داده می‌شود که با صدای هشدار یا خطر در اولین فرصت از محل دور شویم. به همین دلیل نیز امروزه تقریبا تخلیه‌ی ساختمان و کمک به گرفتاران به محض شروع به کار آژیر اعلام حریق، به بخشی از غریزه‌ی ما انسان‌ها تبدیل شده است.
آژیر اعلام حریق چیست
آژیر اعلام حریق جز اساسی یک سیستم اعلام حریق است که به عملکرد حیاتی هشدار صوتی ساکنان در مورد اضطرارهای احتمالی آتش سوزی در یک ساختمان یا تأسیسات کمک می کند.
آژیر اعلام حریق، که به عنوان بوق هشدار یا دستگاه اعلان نیز شناخته می شود، یک دستگاه الکترومکانیکی است که برای انتشار صدای بلند و متمایز هنگام فعال شدن توسط کنترل پنل اعلام حریق (FACP) طراحی شده است. معمولا به صورت استراتژیک در سرتاسر ساختمان نصب می شود تا اطمینان حاصل شود که زنگ هشدار به وضوح توسط همه ساکنان، صرف نظر از موقعیت مکانی آنها شنیده می شود.
صدای تولید شده توسط آژیر اعلام حریق به طور خاص طراحی شده است تا توجه افراد را جلب کند و به راحتی به عنوان یک سیگنال اعلام حریق قابل تشخیص باشد. این امر از طریق استفاده از صداهای با دسی بل بالا به دست می آید که به سر و صدای محیط نفوذ می کند و به طور موثر افراد را از وجود آتش سوزی یا سایر موارد اضطراری آگاه می کند.
کاربرد آژیر اعلام حریق
شکل و ظاهر زنگ‌های اعلام حریق، بیشتر زنگ‌های مدرسه در سال‌های دور را به یادمان می‌اندازد. اما زنگ اعلام حریقی که در سیستم اعلام حریق استفاده می‌شود، برخلاف زنگ‌های دوران مدرسه که ساعات خوش تفریح را یادآوری می‌کردند از اخطار و هشدار بروز حریق در محل مورد نظر خبر می‌دهند. نکته‌ی ساده اما مهمی که در رابطه با استفاده از زنگ اعلام حریق وجود دارد، این مسأله است که اطلاع‌رسانی‌های کامل درباره‌ی معنای صدای زنگ اعلام حریق صورت پذیرد. تا در زمان بروز خطر تمام ساکنان ساختمان به خوبی از معنای زنگ هشدار مطلع شوند.
فلاشر اعلام حریق چه کاربردهایی دارد؟
در صورت استفاده از فلاشر اعلام حریق به همراه سایر تجهیزات در سیستم‌های اعلام حریق، لازم است که در کنار این فلاشرها حتما از آژیر صوتی نیز استفاده شود. بدین ترتیب تجهیزات لازم به منظور اطلاع‌رسانی در مورد خطر به تمام ساکنان را در دسترس خواهیم داشت. در این شرایط متغیر محیط نیز دیگر خللی در نحوه‌ی اطلاع‌رسانی ایفا نخواهد کرد. به عنوان نمونه در صورت استفاده از فلاشر اعلام حریق در کارخانه، حتی اگر آلودگی صوتی زیادی به دلیل روشن بودن دستگاه‌های خط تولید در فضا وجود داشته باشد. و یا اینکه کارگران مجبور باشند از گوشی‌های محافظ استفاده کنند. نیز باز هم تمامی کارکنان به راحتی متوجه هشدار بروز حریق خواهد شد.
علاوه بر این‌ها در صورتی که در محل بروز حریق، افراد ناشنوا وجود داشته باشند نیز با روشن شدن فلاشر اعلام حریق متوجه فعال شدن سیستم اعلام حریق می‌شوند.
آژیر و فلاشر اعلام حریق به صورت ترکیبی
همانطور که پیشتر نیز اشاره شد، استفاده از صدای اخطار به همراه فلاشر برای اطلاع‌رسانی به تمام ساکنان ساختمان ضروری است. و این مسأله نیز ارتباطی به نوع کاربری محیط یا ناتوانی جسمی مخاطبان احتمالی ندارد. استفاده‌ی آژیر و فلاشر اعلام حریق به صورت ترکیبی هم هزینه‌های نصب را کاهش می‌دهد. و هم در مکان‌هایی که نحوه‌ی چیدمان برای ساکنان مهم است، کمتر به چشم می‌آید.
استانداردهای بین‌المللی نصب آژیر اعلام حریق
نصب و سیم کشی آژیر اعلام حریق
هنگام نصب آژیر اعلام حریق در محل باید به این نکته نیز توجه داشت که حدودا با هر مرتبه 2 برابر شدن مسافت، تا 6 دسی‌بل از شدت صدا کاسته خواهد شد. بنابراین اگر در فاصله‌ی 3 متری آژیر، صدایی تا شدت 85 دسی‌بل به گوش برسد، در فاصله‌ی 6 متری، شدت صدای آژیر اعلام حریق با 6 دسی‌بل کاهش، به 79 دسی‌بل خواهد رسید.
البته این موضوع در مکان‌هایی که کاربری خواب و استراحت دارند، متفاوت است. در این مکان‌ها به دلیل اینکه ممکن است در زمان بروز حریق ساکنان به خواب رفته باشند، حداقل صدای آژیر باید در مرز 75 دسی‌بل تنظیم شود. همچنین خود دستگاه زنگ اعلام حریق نیز تا حد امکان در نزدیکی محل خواب افراد نصب شود. نصب آژیر اعلام حریق، در محلی که قابل رویت باشد، از دیگر مواردی است که در دستورالعمل‌های شرایط نصب سیستم اعلام حریق به آن اشاره شده است.
قیمت آژیر اعلام حریق
برای خرید و انتخاب دستگاه‌های اعلام حریق به نوع کاربری و نیاز محیط توجه کرد. معمولا آژیرهای آدرس پذیر گران‌تر از نوع متعارف آن است همچنین برندهای وارداتی گران تر از انواع تولید داخلی است.
سخن آخر
با مراجعه به سامانه‌ی تخصصی کیوپیکت به انواع مختلفی از آژیرهای اعلام حریق دسترسی خواهید داشت. تجهیزاتی که متناسب با نیازها و شرایط پروژه‌ی شما قابلیت استفاده در سیستم‌های اعلام حریق متعارف یا آدرس‌پذیر را دارند. توصیه می‌شود برای انتخاب تعداد آژیرهای اعلام حریق، محل نصب آژیرها و نوع این تجهیزات با کارشناسان با تجربهی حوزه‌ی تجهیزات ایمنی و مشاوره آتش‌نشانی کنید. تا بهترین انتخاب ممکن را متناسب با اولویت‌های ایمنی پروژه‌ی خود داشته باشید.
منبع:
