پارک‌ها و فضاهای سبز شهری به‌عنوان مکانی برای تفریح و استراحت، نقش مهمی در کیفیت زندگی دارند. این فضاها به دلیل پوشش گیاهی گسترده، در معرض خطر آتش‌سوزی قرار دارند که می‌تواند به محیط زیست و جان افراد آسیب وارد کند. بنابراین، وجود سیستم اطفا حریق پارک برای جلوگیری از حوادث و حفظ امنیت ضروری است.
اهمیت سیستم اطفا حریق پارک
سیستم اطفا حریق پارک باید با در نظر گرفتن شرایط محیطی، نوع پوشش گیاهی و امکانات موجود در هر پارک طراحی و نصب شود. این سیستم‌ها می‌توانند شامل روش‌های مختلفی مانند سیستم‌های مه‌پاش، سیستم‌های فوم کم‌انرژی، و تجهیزات دستی و قابل حمل باشند. هر یک از این سیستم‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارند و باید بر اساس نیازهای خاص هر پارک انتخاب و پیاده‌سازی شوند.
به علاوه، نگهداری و نظارت مداوم بر سیستم اطفا حریق پارک و آموزش کارکنان مسئول، از جمله عواملی است که می‌تواند به کارایی و اثربخشی این سیستم‌ها کمک کند. با توجه به خطرات بالقوه‌ای که آتش‌سوزی در پارک‌ها می‌تواند ایجاد کند، ضرورت استفاده از سیستم‌های اطفا حریق کارآمد و به روز در این فضاها بیش از پیش احساس می‌شود.
طبقه‌بندی کلاس حریق پارک ها
در پارک‌ها به دلیل وجود پوشش گیاهی غنی، معمولاً حریق‌ها تحت طبقه‌بندی کلاس A قرار می‌گیرند. حریق‌های کلاس A شامل سوختن مواد جامد قابل احتراق مانند چوب، برگ‌ها و گیاهان هستند که با استفاده از آب یا فوم مخصوص خاموش می‌شوند. در مناطقی از پارک که ممکن است مایعات قابل اشتعال وجود داشته باشد (مانند مناطق پیک‌نیک یا باربیکیو)، احتمال وقوع حریق‌های کلاس B نیز وجود دارد. حریق‌های کلاس B معمولاً با استفاده از فوم یا مواد شیمیایی مخصوص مهار می‌شوند.
انواع سیستم اطفا حریق پارک
سیستم اطفا حریق که در پارک ها استفاده می‌شوند باید با توجه به محیط باز و گسترده‌ی این فضاها، به طور خاص طراحی و اجرا شوند. این سیستم‌ها باید بتوانند به سرعت و به‌طور مؤثر آتش‌سوزی را کنترل کنند و از گسترش آن جلوگیری نمایند. در ادامه، به برخی از مهم‌ترین سیستم‌های اطفا حریق مناسب برای پارک‌ها اشاره می‌شود:
سیستم‌های مه‌پاش (Water Mist Systems)
سیستم‌های مه‌پاش از قطرات بسیار ریز آب استفاده می‌کنند که باعث کاهش دمای آتش و نهایتاً خاموش کردن آن می‌شود. این سیستم‌ها به دلیل مصرف کم آب و کارایی بالا، برای استفاده در محیط‌های باز مانند پارک‌ها بسیار مناسب هستند. سیستم‌های مه‌پاش به ویژه در اطفا حریق‌های کلاس A (مواد جامد مانند چوب و برگ‌ها) مؤثر هستند.
سیستم‌های فوم کم‌انرژی (Low Expansion Foam Systems)
این سیستم‌ها برای مقابله با حریق‌های کلاس B (مایعات قابل اشتعال مانند بنزین و روغن) طراحی شده‌اند. فوم کم‌انرژی با ایجاد یک لایه محافظ روی سطح مایعات قابل اشتعال، از گسترش آتش جلوگیری می‌کند. این سیستم‌ها به‌ویژه در مناطقی از پارک که از پیک‌نیک و باربیکیو استفاده می‌شود، بسیار مفید هستند.
سیستم‌های دستی و قابل حمل (Portable Fire Suppression Systems)
این سیستم‌ها شامل کپسول‌های آتش‌نشانی هستند که در نقاط استراتژیک پارک قرار داده می‌شوند. کپسول‌ها امکان واکنش سریع در برابر حریق را فراهم می‌کنند و می‌توانند تا زمان رسیدن تیم‌های آتش‌نشانی از گسترش آتش جلوگیری کنند. سیستم‌های دستی برای مقابله با حریق‌های کوچک و در مراحل اولیه آتش‌سوزی، به ویژه در پارک‌ها، بسیار کارآمد هستند.
| ویژگی | سیستم مه‌پاش | سیستم فوم کم‌انرژی | سیستم دستی و قابل حمل |
|---|---|---|---|
| مناسب برای حریق | حریق‌های کلاس A (مواد جامد) | حریق‌های کلاس B (مایعات قابل اشتعال) | حریق‌های کوچک و اولیه |
| مصرف آب | کم | کم (با فوم) | کم (فقط کپسول) |
| هزینه | متوسط | بالا | پایین |
| سرعت واکنش | بالا | بالا | متوسط (بسته به دسترسی) |
| حفظ محیط زیست | عالی (مصرف کم آب) | خوب (با توجه به نوع فوم) | خوب (در مقیاس کوچک) |
استاندارد های مربتط با سیستم اطفا حریق پارک:
رعایت استانداردهای بین‌المللی و ملی در طراحی، نصب و نگهداری سیستم اطفا حریق پارک اهمیت زیادی دارد. این استانداردها اطمینان حاصل می‌کنند که سیستم‌های نصب شده به طور مؤثر و بهینه عمل می‌کنند. برخی از مهم‌ترین استانداردهای مرتبط با سیستم‌های اطفا حریق در پارک‌ها عبارتند از:
NFPA 1144
انجمن ملی حفاظت در برابر آتش (NFPA) این استاندارد را تدوین کرده است تا به‌طور خاص ایمنی در برابر حریق در مناطق طبیعی و نیمه‌طبیعی را مورد توجه قرار دهد. NFPA 1144 شامل دستورالعمل‌هایی برای مدیریت ریسک حریق در پارک‌ها و فضاهای سبز است.
BS EN 13565-2
این استاندارد مربوط به سیستم‌های فوم ثابت است و می‌تواند در نقاط حساس پارک‌ها، مانند مناطق پیک‌نیک یا نزدیک به تجهیزات باربیکیو، استفاده شود. BS EN 13565-2 تضمین می‌دهد که سیستم‌های فوم نصب شده به‌طور مؤثر عمل می کنند و حریق‌های احتمالی را به سرعت مهار می کند.
ISO 16073
این استاندارد جهانی بر روی تجهیزات حفاظت شخصی برای آتش‌نشانی در مناطق جنگلی و پارک‌ها تمرکز دارد. ISO 16073 می‌تواند در تعیین نیازهای حفاظتی کارکنان و نیروهای امدادی پارک‌ها نقش حیاتی ایفا کند.
نگهداری و آموزش کارکنان
یکی از مهم‌ترین عواملی که در اثربخشی سیستم اطفا حریق پارک تأثیر دارد، نگهداری منظم تجهیزات و آموزش کارکنان است. نگهداری منظم شامل بررسی دوره‌ای تمام اجزای سیستم و اطمینان از عملکرد صحیح آن‌هاست. همچنین، کارکنان پارک باید به طور منظم آموزش ببینند تا در مواقع بروز حریق بتوانند به‌طور سریع و مؤثر اقدام کنند.
نتیجه‌گیری
حفاظت از پارک‌ها و فضاهای سبز در برابر حریق یکی از الزامات اساسی در مدیریت این فضاها است. نصب و استفاده از سیستم‌های اطفا حریق مناسب که با استانداردهای مربوطه همخوانی داشته باشد، می‌تواند به کاهش خطرات ناشی از حریق و حفظ امنیت عمومی کمک کند. در نهایت، نگهداری منظم سیستم‌ها و آموزش مناسب کارکنان نیز برای اطمینان از اثربخشی این سیستم‌ها ضروری است. با رعایت این نکات، می‌توان از وقوع آتش‌سوزی‌های گسترده در پارک‌ها جلوگیری کرده و این فضاهای ارزشمند را برای استفاده‌های آینده محافظت کرد.
