تجهیزات آتش نشانی طیف متنوعی از ابزارها و وسایل را شامل می شوند که برای مواجهه با شرایط آتش سوزی طراحی ساخته شده اند. وسایل آتش نشانی نقشی حیاتی در کنترل و اطفای حریق و در نتیجه حفظ جان افراد دارند. به همین دلیل، آشنایی با انواع ابزار آتش نشانی برای عموم افراد ضروری است. ابزارهای آتش نشانی از کپسول های تا وسایل حفاظت فردی مثل لباس ضد حریق و حتی ماشین های آتش نشانی را شامل می شوند.
ضرورت آشنایی با تجهیزات آتش نشانی
آشنایی با وسایل آتش نشانی می تواند حیاتی و نجات بخش باشد. شاید آتش کوچکی را که در آشپزخانه یکی از واحدهای یک مجمع مسکونی بزرگ شروع شده است بتوان با یک کپسول آتش نشانی مناسب خاموش کرد. حریقی که اگر گسترش یابد می تواند جان افراد بسیاری را به خطر اندازد.
از طرف دیگر آشنایی با تجهیزات آتش نشانی برای پرسنل شرکت ها و واحدهای تولیدی و صنعتی از ضرورت بالایی برخوردار است. در نهایت افراد مشغول در در این حوزه مثل آتش نشانان باید شناخت دقیقی از وسایل آتش نشانی و مهارت استفاده از آنها داشته باشند.
تجهیزات آتش نشانی چیست؟
تجهیزات آتش نشانی (firefighting equipment) به ابزارها، وسایل و تجهیزاتی اطلاق می شود که به طور خاص توسط آتش نشانان برای مقابله با آتش سوزی و انجام عملیات نجات طراحی و استفاده می شود. هدف اولیه تجهیزات آتش نشانی کنترل و سرکوب موثر آتش سوزی در عین حصول اطمینان از ایمنی و رفاه هم آتش نشانان و هم افراد آسیب دیده از آتش است. وسایل آتش نشانی برای اطفای حریق، محافظت از آتش نشانان و نجات جان انسان ها ضروری است.
انواع تجهیزات آتش نشانی
تجهیزات آتش نشانی را به طور کلی می توان به تجهیزات عمومی آتش نشانی و ابزارها و وسایل حفاظت فردی آتش نشانی تقسیم کرد. تجهیزات عمومی، خود می تواند به دسته های متعددی مثل خودروها و وسایل حمل و نقل مورد استفاده در عملیات آتش نشانی، تجهیزات اطفای حریق توسط آتش نشانان، مواد و ابزارهای خاموش کردن آتش سوزی، تجهیزات آتش نشانی ساختمان، تجهیزات آتش نشانی صنعتی، تجهیزات ایستگاه های آتش نشانی، علائم راهنما و وسایل ارتباطی آتش نشانی تقسیم شود.
وسایل حفاظت فردی آتش نشانی نیز شامل تجهیزاتی مثل دستکش آتش نشانی، لباس آتش نشانی، کلاه آتش نشانی، دستگاه تنفسی آتش نشانی، کفش و چکمه آتش نشانی و هود آتش نشانی است.
تجهیزات مورد استفاده در عملیات آتش نشانی
انواع مختلفی از تجهیزات مورد استفاده در عملیات اطفاء حریق وجود دارد که هر کدام کارکرد خاصی دارد. برخی از تجهیزات رایج مورد استفاده در عملیات آتش نشانی که توسط آتش نشانان مورد استفاده قرار می گیرد به صورت زیر است:
ماشین های آتش نشانی
ماشین های آتش نشانی وسایل نقلیه مجهز به تجهیزات و ابزار آتش نشانی هستند. آنها معمولاً مخازن آب، پمپ ها، شیلنگ ها، نردبان ها و سایر تجهیزات ضروری را حمل می کنند. خودروهای آتش نشانی معمولا به سه نوع سنگین، نیمه سنگین و سبک تقسیم می شوند.
ماشین آتش نشانی سنگین
ماشین آتش نشانی سنگین که به عنوان وسیله نقلیه نجات سنگین یا کامیون نجات سنگین نیز شناخته می شود، یک نوع تخصصی از خودرو آتش نشانی است که برای مدیریت عملیات نجات پیچیده و چالش برانگیز طراحی شده است. این خودروها مجهز به مجموعه وسیعی از ابزارها، تجهیزات و قابلیت ها برای پاسخگویی به حوادثی هستند که شامل موارد اضطراری در مقیاس بزرگ، نجات های فنی و حوادث مواد خطرناک میشوند.
خودرو نیمه سنگین
ماشین آتش نشانی نیمه سنگین که به عنوان خودرو آتش نشانی متوسط نیز شناخته می شود، نوعی وسیله آتش نشانی است که از نظر اندازه، وزن و قابلیت ها بین یک ماشین آتش نشانی سبک و یک ماشین آتش نشانی سنگین قرار می گیرد. این وسایل نقلیه برای انجام طیف وسیعی از عملیات اطفای حریق و نجات طراحی شده اند، اما با تمرکز بر موقعیت هایی که نیاز به تجهیزات و قابلیت های بیشتری نسبت به یک خورو سبک آتش نشانی دارند.
خودرو آتش نشانی سبک
خودرو آتش نشانی سبک نوع کوچکتر و چابکتری از ماشین های آتش نشانی است که برای واکنش سریع و مانورپذیری در فضاهای تنگ طراحی شده است. این وسایل نقلیه معمولاً در مناطق شهری، خیابانهای باریک و مکان هایی با دسترسی محدود استفاده می شوند.
شیلنگ های آتش نشانی
شیلنگ های آتش نشانی لوله های انعطاف پذیری هستند که برای رساندن آب از منبع آب به آتش استفاده می شوند. آنها در طول ها و قطرهای مختلف موجود هستند و می توانند از موادی مانند لاستیک یا الیاف مصنوعی ساخته شوند.
هایدرانت
هایدرانت ها یا شیرهای آتش نشانی، خروجی های آب ثابتی که در ساختمان ها یا خیابان ها قرار دارند تا منبع آب برای عملیات اطفای حریق را تامین کنند. آتش نشانان برای دسترسی به یک منبع آب قابل اطمینان، شیلنگ ها را به هیدرنت ها متصل می کنند.
خاموش کننده های دستی
وسایل قابل حملی که حاوی مواد خاموش کننده برای سرکوب آتش های کوچک هستند. آنها در انواع مختلفی مانند خاموش کننده های آب، فوم، CO2، مواد شیمیایی خشک، و خاموش کننده های شیمیایی مرطوب وجود دارند که هر کدام برای انواع آتش سوزی مناسب هستند.
ابزار امداد و نجات
تجهیزات امداد و نجات آتش نشانی به ابزارها، وسایل و تجهیزات مورد استفاده آتش نشانان و پرسنل امدادی برای انجام وظایف خود در شرایط اضطراری اطلاق می شود. این تجهیزات برای کمک به آتش نشانی، جستجو و نجات، خارج کردن، کمک های پزشکی و سایر عملیات واکنش اضطراری طراحی شده اند. این تجهیزات می توانند شامل تجهیزات حفاظت فردی، دستگاه های برش، تجهیزات تهویه، نردبان، سیستم های نجات با طناب، تجهیزات پزشکی و جعبه کمک های اولیه باشند.
مانیتور اطفای حریق
مانیتور اطفای حریق وسیله ای است که برای تخلیه حجم زیادی از آب یا خاموش کننده ها در آتش استفاده می شود. معمولاً از یک نازل یا خروجی، یک منبع آب و مکانیزمی برای عملکرد یا کنترل از راه دور تشکیل شده است.
مانیتورهای آتش نشانی معمولاً بر روی خودروهای آتش نشانی یا تجهیزات صنعتی نصب می شوند و برای سرکوب آتش از فاصله ایمن یا دسترسی به مناطقی که دسترسی به آنها دشوار است استفاده می شود. آنها را می توان به صورت افقی و عمودی چرخاند تا منبع آتش را هدف قرار دهند و جریان های پرفشار آب یا فوم را برای خاموش کردن شعله ها ارسال کنند.
علاوه بر این، مانیتورهای آتش نشانی را می توان به صورت دستی یا از راه دور با استفاده از سیستم های هیدرولیک، دستی یا الکتریکی کنترل کرد. آنها ابزار مهمی در عملیات اطفاء حریق هستند و وسیله ای موثر و کارآمد برای سرکوب آتش می باشند.
هوز باکس
هوز باکس یا جعبه شلنگ آتش نشانی، کابینت یا محفظه ای است که شیلنگ آتش نشانی و سایر تجهیزات آتش نشانی را نگه می دارد و از آن محافظت می کند. معمولاً از فلز ساخته شده و بر روی دیوار نصب می شود یا در یک مکان استراتژیک برای دسترسی آسان در مواقع اضطراری آتش سوزی قرار می گیرد.
جعبه شلنگ آتش نشانی به گونه ای طراحی شده است که با جلوگیری از آسیب، گرد و غبار و قرار گرفتن در معرض عناصر، شیلنگ را تمیز و آماده برای استفاده نگه می دارد. همچنین ممکن است شامل فضای ذخیره سازی اضافی برای سایر ابزارهای ایمنی آتش مانند نازل و آچار باشد.
هوز ریل
هوز ریل یا قرقره شیلنگ آتش نشانی یک دستگاه استوانه ای شکل است که برای نگهداری و مدیریت شیلنگ ها استفاده می شود. معمولاً از فلز یا پلاستیک ساخته شده است و به گونه ای طراحی شده است که شیلنگ ها را مرتب، محافظت شده و به راحتی در دسترس نگه دارد.
هوز ریل ها اغلب بر روی دیوارها نصب می شوند یا به چرخ دستی ها متصل می شوند و امکان ذخیره سازی و استقرار شیلنگ ها را فراهم می کنند.
نازل آب آتش نشانی
نازل آب آتش نشانی وسیله ای است که برای کنترل و هدایت جریان آب یا عوامل مهارکننده آتش در حین عملیات اطفاء حریق استفاده می شود. معمولاً به شلنگ آتش نشانی متصل می شود و برای تخلیه جریانی از آب یا کف برای خاموش کردن آتش یا کنترل گسترش شعله ها طراحی شده است.
نازل های آب آتش نشانی در انواع و اندازه های مختلف از جمله نازل های جریان مستقیم، نازل های مه شکن و نازل های ترکیبی موجود هستند. آنها یک ابزار ضروری برای آتش نشانان هستند و اغلب برای مقاومت در برابر فشارهای بالا، گرما و شرایط سختی که در زمین آتش با آن مواجه می شوند ساخته می شوند.
کوپلینگ آتش نشانی
کوپلینگ آتش نشانی به وسیله ای گفته می شود که برای اتصال سریع و ایمن شیلنگ ها یا سایر تجهیزات آتش نشانی به یکدیگر استفاده می شود. طراحی شده است تا فشار بالا را تحمل کند و اتصال قابل اعتماد را حتی در شرایط سخت تضمین کند. کوپلینگ های آتش نشانی معمولاً از مواد بادوام مانند برنج یا آلومینیوم ساخته میشوند و در اندازه ها و انواع مختلفی برای تناسب با قطر شیلنگ ها و طرح های رزوه مختلف تولید می شوند. آتش نشان ها از کوپلینگ ها برای جمع آوری سریع شیلنگ ها استفاده می کنند که به آب یا سایر عوامل آتش نشانی اجازه می دهد تا به آرامی و به طور موثر برای مقابله با آتش سوزی جریان پیدا کنند.
کپسول آتش نشانی
کپسول آتش نشانی یا خاموش کننده دستی وسیله ای است که برای سرکوب یا خاموش کردن آتش های کوچک استفاده می شود. خاموش کننده های دستی شامل یک ظرف استوانه ای دستی هستند که با یک عامل آتش نشانی، معمولاً آب یا یک فوم یا پودر مبتنی بر مواد شیمیایی پر شده است. خاموش کننده با کشیدن یک پین و فشار دادن یک اهرم کار می کند که عامل را به صورت اسپری یا جریان مستقیم روی آتش آزاد می کند و اکسیژن و گرما را از آن می گیرد. کپسول های آتش نشانی به عنوان یکی از تجهیزات آتش نشانی ساختمان نقشی مهمی در کنترل و اطفای حریق در مراحل اولیه آن دارد.
انواع خاموش کننده دستی
کپسول های آتش نشانی بر اساس ماده خاموش کننده مورد استفاده از آنها به انواع زیر تقسیم می شوند:
-
خاموش کننده آبی
این خاموش کننده ها با آب پر می شوند و برای آتش سوزی های ناشی از مواد جامد مانند چوب، کاغذ و پارچه مناسب هستند.
-
کپسول آتش نشانی فوم
خاموش کننده های فوم حاوی مخلوطی از آب و مواد تشکیل دهنده کف هستند. آنها برای مبارزه با آتش سوزی های کلاس A و B که به ترتیب شامل مواد قابل احتراق جامد و مایعات قابل اشتعال هستند، موثر هستند.
-
کپسول دی اکسید کربن (CO2)
این خاموش کننده ها با گاز CO2 فشرده پر شده اند که باعث جابجایی اکسیژن و خفه شدن آتش می شود. آنها برای آتش سوزی های کلاس B و C که به ترتیب شامل مایعات قابل اشتعال و تجهیزات الکتریکی می شوند، ایده آل هستند.
-
کپسول اطفای حریق پودر خشک
این خاموش کننده ها حاوی پودرهای ضد حریق مانند بی کربنات سدیم یا مونو آمونیوم فسفات هستند. آنها را می توان برای آتش سوزی های کلاس A، B و C استفاده کرد، و آنها را برای انواع مختلف آتش سوزی همه کاره می کند.
-
خاموش کننده شیمیایی مرطوب
خاموش کننده های شیمیایی مرطوب حاوی محلولی بر پایه پتاسیم هستند که با روغن ها و چربی های پخت و پز واکنش داده و کف صابونی تشکیل می دهند که آتش را خنک و خاموش می کند. آنها به طور خاص برای آتش های کلاس F که شامل روغن ها و چربی های پخت و پز هستند، طراحی شده اند.
تجهیزات آتش نشانی ایمنی و حفاظت فردی
تجهیزات آتش نشانی حفاظت شخصی به تجهیزات و تجهیزات تخصصی اطلاق می شود که توسط آتش نشانان برای محافظت از خود در برابر خطرات آتش نشانی استفاده می شود. این تجهیزات از اجزای مختلفی برای محافظت در برابر گرما، شعله، دود و سایر خطرات تشکیل شده است. برخی از موارد رایج تجهیزات آتش نشانی حفاظت فردی عبارتند از:
لباس مقاوم در برابر حریق
لباس های آتش نشانی معمولاً از شلوار، ژاکت و چکمه های ساخته شده از مواد مقاوم در برابر آتش ساخته شده است. آنها به گونه ای طراحی شده اند که حفاظت حرارتی، عایق و بازتاب را ارائه دهند.
کلاه ایمنی
کلاه ایمنی ساخته شده از مواد مقاوم در برابر حرارت مانند ترموپلاستیک یا فایبرگلاس برای محافظت از سر در برابر سقوط اجسام و گرمای تابشی. همچنین معمولا شامل یک محافظ صورت یا عینک شفاف برای محافظت از چشم ها در برابر دود، شعله آتش و زباله ها است.
دستگاه تنفسی مستقل (SCBA)
دستگاهی که هوای تمیز و قابل تنفس را در محیط های خطرناک برای آتش نشانان فراهم می کند. از یک ماسک صورت، رگولاتور و سیلندر هوای فشرده تشکیل شده است. دستگاه تنفسی به آتش نشانان اجازه می دهد تا بدون خطر استنشاق گازهای سمی وارد مناطق پر دود شوند.
دستکش آتش نشانی
آتش نشانان از دستکش های ساخته شده از مواد مقاوم در برابر آتش مانند چرم یا کولار استفاده می کنند تا از دستان خود در برابر سوختگی، بریدگی و سایر صدمات محافظت کنند.
چکمه و کفش ایمنی
کفش ها و چکمه های مقاوم در برابر آتش با پنجه و ساق فولادی، محافظت در برابر اجسام سنگین، آوارهای تیز و لیز خوردن را فراهم می کنند. آنها به گونه ای طراحی شده اند که در برابر دمای بالا مقاومت کنند و کشش کافی را روی سطوح ناهموار ایجاد کنند.
دوربین های تصویربرداری حرارتی
دوربین تصویربرداری حرارتی به آتش نشانان کمک می کنند تا دود را ببینند و نشانه های حرارتی را تشخیص دهند، و آنها را قادر می سازد تا قربانیان را بیابند، منابع آتش را شناسایی کنند و در موقعیت های دید کم حرکت کنند.
سایر وسایل حفاظت فردی
تجهیزات حفاظت شخصی همچنین شامل ابزارهای مختلف آتش نشانی مانند تبر، کلنگ، کپسول آتش نشانی، چراغ قوه و غیره است که به آتش نشانان کمک می کند تا آتش را به طور موثر کنترل و خاموش کنند.
تجهیزات آتش نشانی ساختمان
در ساختمان های مختلف بسته با کاربری آنها ممکن است از تجهیزات و سیستم های آتش نشانی مختلفی استفاده شود.
رایج ترین تجهیزات آتش نشانی ساختمان، کپسول های آتش نشانی یا خاموش کننده های دستی است که به عنوان ضرورتی وسیله اطفا حریق در هر ساختمان است.
با توجه به شرایط ساختمان ممکن است سیستم اعلام حریق و اطفا حریق نیز مورد استفاده قرار گیرد. برخی از تجهیزات مثل دتکتورهای اعلام حریق دودی از تجهیزات رایج در ساختمان های مسکونی و تجاری هستند. همچنین سیستم اطفا حریق اسپرینکلر از تجهیزات آتش نشانی رایج در ساختمان ها است.
تجهیزات آتش نشانی صنعتی
تجهیزات آتش نشانی صنعتی به ابزار و دستگاه های تخصصی اطلاق می شود که برای اطفاء حریق در محیط های صنعتی مانند کارخانه های تولیدی، پالایشگاه ها، انبارها و نیروگاه ها استفاده می شود. این محیط ها اغلب محیط های پرخطر با چالش ها و خطرات منحصر به فرد هستند، از این رو نیاز به تجهیزات خاص آتش نشانی است. برخی از انواع متداول تجهیزات آتش نشانی صنعتی عبارتند از:
- سیستم کشف و اعلام حریق
- سیستم اطفا حریق
- خودرو تانکر آب
- ماشین لوله کشی
- شیلنگ های آتش نشانی
- خودرو نجات
- شیر هیدرانت
- پمپ های آتش نشانی
استاندارد تجهیزات آتش نشانی
استانداردهای تجهیزات آتش نشانی توسط سازمان های مختلفی مانند انجمن ملی حفاظت از آتش (NFPA) و سازمان بین المللی استانداردسازی (ISO)، استاندارد اروپایی EN و همچنین استانداردهایی چون UL، FM و LPCB تنظیم می شود تا اطمینان حاصل شود که تجهیزات آتش نشانی ایمن، قابل اعتماد و کارآمد در شرایط اضطراری هستند. این استانداردها طیف وسیعی از تجهیزات آتش نشانی از جمله تجهیزات حفاظت فردی (PPE)، کپسول های آتش نشانی، شیلنگ ها، نازل ها، ماشین های آتش نشانی و فوم های آتش نشانی را پوشش می دهند.
برخی از استانداردهای کلیدی برای تجهیزات آتش نشانی عبارتند از:
NFPA 1971: استاندارد مجموعههای حفاظتی برای اطفاء حریق ساختاری و آتش نشانی نزدیک – این استاندارد الزامات PPE از جمله کلاه ایمنی، دستکش، لوازم جانبی و چکمه ها را برای محافظت از آتش نشانان در برابر گرما، شعلههای آتش، مواد شیمیایی و سایر خطرات مشخص می کند.
NFPA 1851: استاندارد انتخاب، مراقبت و نگهداری مجموعه های حفاظتی برای اطفاء حریق ساختاری و اطفاء حریق نزدیک – این استاندارد رویه هایی را برای انتخاب، بازرسی، تمیز کردن و تعمیر PPE برای اطمینان از قابلیت اطمینان و اثربخشی آن تعیین می کند.
NFPA 10: استاندارد برای کپسول های آتش نشانی قابل حمل – این استاندارد الزاماتی را برای طراحی، عملکرد، آزمایش و نگهداری کپسول های آتش نشانی قابل حمل، از جمله طبقه بندی، برچسب گذاری و دستورالعمل های عملیاتی آنها را بیان می کند.
NFPA 1962: استاندارد برای مراقبت، استفاده، بازرسی، آزمایش، و تعویض شیلنگ آتش نشانی، کوپلینگ، نازل، و لوازم شیلنگ آتش نشانی – این استاندارد معیارهای بازرسی، آزمایش و نگهداری شیلنگ های آتش نشانی، کوپلینگ ها، نازل ها و سایر موارد را مشخص می کند.
NFPA 1901: استاندارد برای دستگاه های آتش نشانی خودرو – این استاندارد الزامات طراحی، عملکرد و آزمایش ماشین های آتش نشانی، از جمله پمپ های آب، ذخیره سازی شلنگ، نردبان ها، روشنایی و سیستم های ارتباطی را مشخص می کند.
این استانداردها به طور مرتب به روز می شوند تا همگام با پیشرفت های فناوری اطفاء حریق و مقابله با خطرات و چالش های نوظهور در مهار آتش باشند. رعایت این استانداردها برای حفظ سطح بالایی از ایمنی و اثربخشی در عملیات اطفاء حریق بسیار مهم است.
برندهای شاخص تجهیزات آتش نشانی
از برندهای شاخص خارجی وسایل آتش نشانی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اِم اِس اِی (MSA)
- هانیول (Honeywell)
- دراگر (Dräger)
- کیدی (Kidde)
- ABSFire
- Angus Fire
- Ansul
- Eschbach
- Chemguard
- Ghibson
- HD-Fire
- Kennedy-Valve
- Knowsley-sk
- Minimax
- National Foam
- Pok
- Scott
- Siex
- Viking
- Yokogawa
از برندهای معروف ایرانی ابزارهای آتش نشانی می توان موارد زیر را نام برد:
- شرکت صنعتی تدبیر
- آریا کوپلینک
- شرکت صنعتی پامچال
- شرکت مهندسی آداک فیدار
- شرکت مهندسی اردال
قیمت وسایل آتش نشانی
عوامل متعددی می تواند بر قیمت تجهیزات آتش نشانی تأثیر بگذارد. از جمله موارد موثر بر نرخ وسایل آتش نشانی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- فناوری و نوآوری
- کیفیت و دوام
- انطباق و مقررات
- اندازه و ظرفیت
- شهرت برند
- تقاضا و رقابت در بازار
- هزینه های واردات و حمل و نقل
- سفارشیسازی و ویژگیهای خاص
- عوامل اقتصادی (مثل نرخ دلار)
- تعمیر و نگهداری و پشتیبانی
نمایندگی فروش تجهیزات آتش نشانی
سامانه تخصصی کیوپیکت امکان حضور نمایندگی های معتبر فروش تجهیزات آتش نشانی و همچنین تولیدکنندگان، تامین کنندگان و فروشندگان این حوزه در یک سامانه آنلاین را فراهم کرده است. این سامانه، استعلام قیمت و خرید تجهیزات آتش نشانی را به فرایندی ساده، سریع و به صرفه تبدیل نموده است.
سامانه کیوپیکت، علاوه بر امکان بررسی و مقایسه انواع وسایل آتش نشانی، امکان دریافت رایگان پیشنهاد فنی آنلاین را نیز برای فعالان حوزه اعلام و اطفا حریق و تجهیزات ایمنی صنعتی و حفاظت فردی فراهم نموده است.
استعلام قیمت و خرید بی واسطه انواع وسایل و تجهیزات آتش نشانی
برای استعلام قیمت و خرید بی واسطه تجهیزات آتش نشانی کافی است پس از ثبت نام در سامانه تخصصی کیوپیکت و انتخاب محصولات مورد نظر نسبت به درج استعلام قیمت اقدام فرمایید. همچنین می توانید فایل محصولات مورد نظر خود را از طریق بخش ارسال درخواست مستقیم بارگذاری نمایید.
لیست قیمت رقابتی نمایندگان فروش و فروشندگان عضو سامانه کیوپیکت در کمتر از 24 ساعت در پروفایل شما قابل مشاهده خواهد بود. به این ترتیب می توانید از خرید تجهیزات مورد نظر خود با بهترین قیمت اطمینان حاصل نمایید.
برای دریافت اطلاعات بیشتر می توانید با کارشناسان ما در سامانه تخصصی کیوپیکت تماس حاصل فرمایید.