حفاظت از پرسنل، دارایی ها و محیط زیست بالاترین اولویت برای کارخانه های تولیدی و صنعتی در سراسر جهان است. حفاظت در برابر آتش و انفجار نقش مهمی از نظر ایمنی شخصی و همچنین جلوگیری از وقفه های عملیاتی و از دست دادن دارایی های مادی دارد. به همین دلیل، تجهیزات ضد انفجار نقشی حیاتی در صنایع و محیط های پرخطر ایفا می کنند. از این رو، در این مقاله از وبلاگ کیوپیکت به تجهیزات ضد انفجار اعلام حریق و اهمیت آنها در سیستم های پایش گاز و آتش (F&G System) می پردازیم.
در یک محیط خطرناک، راه حل های قابل اعتماد تشخیص گاز و شعله می تواند به معنای تفاوت بین آتش سوزی یا انفجار باشد که ممکن است آسیب های جانی و مالی جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد. به همین دلیل استفاده از تجهیزات تشخیص و اعلام حریق مثل دتکتور گاز ضد انفجار و دتکتور شعله ضد انفجار که خطر عواقب فاجعه بار را به حداقل می رسانند و باعث واکنش می شوند، می تواند نجات دهنده باشد.
استفاده از تجهیزات ضد انفجار در سیستم اعلام حریق به شما آرامش خاطر را در کار روزانه در یک منطقه خطرناک می دهد. با این حال، حتی کوچکترین جرقه تولید شده در یک محیط خطرناک نیز می تواند منجر به صدمات غیر قابل اندازه گیری شود. به این ترتیب کار با تجهیزات اعلام حریق ضد انفجار نه تنها یک سرمایه گذاری بلکه بی خطر است.
پیشینه و تعریف تجهیزات ضد انفجار
برای درک اینکه منظور از تجهیزات ضد انفجار (Explosion-Proof) چیست، باید به بافت این اصطلاح و سازمانی که آن را تعریف کرده است نگاه کنیم. انجمن ملی حفاظت از آتش آمریکا (NFPA) در سال 1897 انتشار کد ملی برق (NEC) را آغاز کرد. NEC شامل تعاریفی برای انواع مختلفی از تکنیک های حفاظتی است که هنگام طراحی محصولات برای استفاده در مکان های خطرناک (طبقه بندی شده) قابل قبول هستند. این تعاریف معیارهایی را تعیین می کند که باید توسط تمام اجزای نصب شده در مکان های خطرناک (طبقه بندی شده) رعایت شود.
برای برآورده کردن معیارهای درجه بندی ضد انفجار، یک محفظه باید بتواند هرگونه انفجاری را که در محفظه آن ایجاد می شود را در خود داشته باشد و از جرقه های داخل محفظه آن از مشتعل شدن بخارات، گازها، گرد و غبار یا الیاف در هوای اطراف آن جلوگیری نماید.
بنابراین، ضد انفجار، زمانی که به محفظه های الکتریکی اشاره می شود، به این معنی نیست که می تواند در برابر انفجار خارجی مقاومت کند. در عوض، این توانایی محفظه برای جلوگیری از یک جرقه یا انفجار داخلی از ایجاد یک انفجار بسیار بزرگتر است.
علاوه بر این، NEC بیان می کند که تجهیزات باید شرایط دمایی برنامه خاصی را که قرار است در آن نصب شود، برآورده کند. این بدان معنی است که دمای کار دستگاه (و محفظه آن) یا سایر اجزا نمی تواند از کمترین دمای احتراق / اشتعال گازها یا غبارهای موجود در جوی که قطعه قرار است نصب شود بیشتر باشد.
تجهیزات ضد انفجار (Explosion-Proof) چه تفاوتی با تجهیزات ذاتا ایمن (Intrinsically Safe) دارند؟
دو دسته مختلف وجود دارد که ممکن است در تجهیزات مختلف مشاهده کنید. درک تفاوت بین آنها مهم است.
تجهیزات ذاتا ایمن (IS)
ذاتا ایمن (Intrinsically Safe) تجهیزاتی را توصیف میکند که برای کار با مقادیر کم توان طراحی و ساخته شدهاند. در واقع، ولتاژ به اندازه کافی کم است که نمی تواند مواد قابل اشتعال را مشتعل کند. این تجهیزات انرژی موجود را محدود می کنند تا بتوانند در مناطق خطرناک کار کنند.
تجهیزات ضد انفجار (XP)
عنوان تجهیزات ضدانفجار (Explosion-Proof) تجهیزاتی را توصیف می کند که در محفظه های ضد انفجار قرار دارد. محفظه اطراف تجهیزات ضد انفجار اعلام حریق به اندازه کافی قوی است که بتواند آتش یا انفجار را مهار کند. این طرح در شرایطی که کاهش انرژی مدار الکتریکی لازم غیرممکن باشد، ترجیح داده می شود.
انواع تجهیزات تشخیص و اعلام حریق ضد انفجار
از آنجا که این تجهیزات برای مناطق بسیار پرخطر مثل صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، پالایشگاه ها، معادن، آزمایشگاه ها و امثال آن استفاده می شوند بیشتر در سیستم پایش گاز و آتش F&G کاربرد دارند.
از تجهیزات اعلام حریق ضد انفجار مورد استفاده در سیستم F&G می توان به موارد زیر اشاره کرد:
حسگرها و تجهیزات سیستم F&G مثل دتکتورهای گاز ضد انفجار و دتکتورهای شعله ضد انفجار بخش مهمی از بسیاری از صنایع هستند.
از نظر ایمنی، محفظه ضد انفجار این تجهیزات جزء مهمی از طراحی آنها است. واقعیت این است که وقتی از دتکتور گاز استفاده می کنید، به طور بالقوه تجهیزات الکتریکی را در مجاورت گازهای خطرناک قرار می دهید. این گازها فقط به یک جرقه نیاز دارند تا باعث آتش سوزی یا بدتر از آن انفجار شوند. بنابراین عدم استفاده از ابزارهای ضد انفجار اعلام حریق در این مناطق می تواند پیامدهای ناگواری را به همراه داشته باشد.
محفظه های ضد انفجار چگونه کار می کنند؟
محفظه های ضد انفجار امکان جرقه و انفجار در داخل ابزار الکتریکی مثل دتکتورها یا شستی ها و آژیرهای ضد انفجار را فراهم می کنند، بنابراین از احتراق جلوگیری نمی کنند. با این حال، طراحی و ساخت محفظه مانع از خروج انفجار از ابزار می شود. بنابراین، در حالی که یک انفجار داخلی وجود دارد، به فضای انفجاری سرایت نمی کند.
این محفظه های وسایل ضد انفجار می توانند چندین عنصر طراحی مختلف را برای رسیدن به هدف خود در خود جای دهند. به عنوان مثال، آنها می توانند ضخامت مناسبی در دیواره خود داشته باشند، با ابعاد شکاف مطابقت کنند و یا مشخصات اضافی را برای نصب در خود جای دهند.
اهمیت و مزایای تجهیزات ضد انفجار اعلام حریق
همان طور که گفتیم استفاده از تجهیزات تشخیص و اعلام حریق ضد انفجار بویژه در تجهیزات سیستم پایش گاز و آتش بسیار حیاتی است. در ادامه به برخی دلایل این مسئله می پردازیم.
پیشگیری از آسیب احتمالی
استفاده از تجهیزات ضد انفجار اعلام حریق در سیستم F&G خطر آسیب بیشتر در منطقه خطرناک شما را کاهش می دهد. از آنجایی که تجهیزات قادر به مهار جرقه ها و انفجارهای داخلی هستند، این امر محل کار شما را ایمن نگه می دارد و از آسیب دیدن سایر تجهیزات جلوگیری می کند.
عمر مفید طولانی مدت تجهیزات ضد انفجار اعلام حریق
برای ارائه دوام و استحکام، مواد مورد استفاده برای تولید تجهیزات ضدانفجار سیستم F&G باید از بهترین کیفیت برخوردار باشند. به عنوان مثال، یک دتکتور گاز را که در داخل خود دارای سیستم الکتریکی است در یک محیط انفجاری تصور کنید. مواد به کار رفته در آن باید برای مهار و خنک کردن انفجار یا آتش سوزی احتمالی مقاوم باشد. به این ترتیب تجهیزات تشخیص و اعلان ضد انفجار ماندگاری بیشتری دارند و سرمایه گذاری با مزایای بلند مدت را ایجاد می کنند.
بهره وری بیشتر با تجهیزات ضد انفجار
بدون شک یکی از اهداف روزانه شما افزایش بهره وری در روال کاری است. سرمایه گذاری در اقدامات ایمنی می تواند بهره وری را افزایش دهد. با تجهیزات ضدانفجار مناسب، کارکنان شما آموزش کار کمتری برای عملیات در مناطق خطرناک خواهند داشت.
افزایش ارزش خدمات
یکی از مهم ترین مزایایی که استفاده از این تجهیزات در طراحی سیستم اعلام حریق می تواند به ارمغان بیاورد، به رسمیت شناختن استاندارد بالای خدمات است. تحت کنترل نگه داشتن یک منطقه خطرناک نیاز به سرمایه گذاری و دانش دارد.
آموزش کارکنان و تجهیزات مناسب، ارزش و کیفیت خدمات و محصول شما را افزایش می دهد. به رسمیت شناخته شدن تلاش های شما در بازار مطمئنا برای شما جذاب است! بنابراین، بهترین استراتژی ایمنی را با استفاده از تجهیزات ضد انفجار در پیش بگیرید.
ویژگی های طراحی تجهیزات اعلام حریق ضد انفجار
در طراحی تجهیزات اعلان حریق ضد انفجار موارد زیادی برای محافظت در برابر انفجار قابل اعتماد در هر شرایطی لحاظ می شود. یکی از ویژگی های مهم طراحی در محفظه های تجهیزات ضد انفجار اعلام حریق و سیستم پایش گاز و آتش، مسیر شعله است. این مسیرها گازهای سوخته ناشی از انفجار داخلی را قادر می سازد تا خنک شوند. پس از خنک شدن، آنها از محفظه خارج می شوند تا دیگر نتوانند جو بالقوه انفجاری بیرون را مشتعل کنند. طراحی مسیر شعله برای اطمینان از ایمنی محفظه و عملکرد تجهیزات بسیار مهم است.
عامل مهم دیگر ضخامت دیوارهای محوطه است. این دیوارها باید به دقت طراحی شوند تا انتقال حرارت از داخل محفظه تنظیم شود. در صورت انفجار داخلی، ضروری است که دمای سطح بیرونی محفظه خیلی بالا نرود. اگر از دمای آستانه خاصی عبور کند، مخلوط سوخت و هوای اطراف می تواند مشتعل شود.
انتخاب، نصب و نگهداری مناسب سنسورهای داخلی تجهیزات ضد انفجار تشخیص و اعلام حریق در اکثر شرایط از انفجار جلوگیری می کند. با این حال، مهم است که بدانیم سیستم های زون بندی حریق می توانند گیج کننده باشند. اما بسیار مهم است که اپراتورها تفاوت بین زون های مختلف، گواهینامه ها و انواع محوطه ها را درک کنند. روشهای حفاظتی قابل قبول تنها زمانی قابل شناسایی هستند که همه خطرات را درک کنند و بتوانند انتخاب های آگاهانه داشته باشند.
استانداردها و تاییدیه های تجهیزات اعلام حریق ضد انفجار
تجهیزات اعلام حریق و سیستم پایش آتش و گاز برای دریافت استاندارد و گواهینامه ضد انفجار باید آزمایش های دشواری مثل تست های اشتعال پذیری، تعیین سرعت سوختن و تست های مقاومت در برابر آتش را پشت سر بگذارند. شرایط و معیارهای این آزمایش ها توسط سازمان های معتبر نظارتی تعیین می شود. برخی از استانداردها و گواهینامه های تجهیزات ضدانفجار اعلام حریق را در ادامه توضیح می دهیم.
گواهینامه ATEX برای تجهیزات ضد انفجار اعلام حریق
گواهینامه ATEX بر اساس یک دستورالعمل اتحادیه اروپا است که تجهیزات و سیستم های حفاظتی در نظر گرفته شده برای استفاده در جوهای بالقوه انفجاری را پوشش می دهد. تمامی تجهیزات و سیستم های حفاظتی در نظر گرفته شده برای استفاده در اتحادیه اروپا باید دارای گواهینامه ATEX باشند. این گواهی مشابه استانداردهای تعیین شده توسط OSHA یا NEC در ایالات متحده خواهد بود.
استاندارد IECEx
IECEx یک سیستم بین المللی برای صدور گواهینامه تجهیزات ضدانفجار برای استفاده در فضای انفجاری است. مشخصات ارزیابی کیفیت آن بر اساس استانداردهایی است که توسط کمیسیون بین المللی الکتروتکنیک تهیه شده است. هدف این استاندارد ایجاد سطح ایمنی مورد نیاز و در عین حال تسهیل تجارت بین المللی برای تجهیزات ضد انفجار است.
تاییدیه FM و UL برای تجهیزات ضد انفجار
FM مخفف Factory Mutual است. FM سازمانی است که استانداردها، آزمایش ها و گواهینامه های تجهیزات را در ایالات متحده ارائه می دهد. این سازمان شبیه به UL یا Underwriters Laboratories است که همین کار را در ایالات متحده انجام می دهند. سازمان استاندارد کانادا این وظیفه را در کانادا انجام می دهد. برخلاف IECEx، این گواهینامه ها فقط در داخل کشوری که صادر می شوند معتبر هستند، مگر اینکه بخشی از برنامه ای باشند که اجازه می دهد گواهینامه در سراسر مرزها به رسمیت شناخته شود (UL، FM و CSA همگی دارای گواهینامه های معتبر در هر دو کشور آمریکا و کانادا هستند).
سخن آخر تجهیزات ضد انفجار اعلام حریق
در این مطلب از وبلاگ سامانه تخصصی کیوپیکت به تجهیزات ضد انفجار اعلام حریق و اهمیت آنها بویژه در سیستم پایش گاز و آتش F&G پرداختیم. تجهیزات ضد انفجار نقشی حیاتی در محافظت از کارگران و اموال در برابر شرایط خطرناک ایفا میکنند.
محفظه های تجهیزات ضد انفجار اعلام حریق باید به اندازه کافی قوی باشند که بتوانند انفجار داخلی را مهار کنند. و این بدان معنی است که باید آنها را از برندی انتخاب کنید که می توانید به آن اعتماد کنید. با مراجعه به سامانه تخصصی کیوپیکت به برندهای معتبر تجهیزات ضد انفجار مثل دتکتور گاز ضد انفجار، دتکتور شعله ضد انفجار و شستی، فلاشر و آژیر اعلام حریق ضد انفجار و اطلاعات فنی کامل آنها دسترسی خواهید داشت.
مشخصات فنی و دریافت پیشنهاد فنی آنلاین، استعلام قیمت و خرید انواع تجهیزات ضد انفجار تشخیص و اعلام حریق برای استفاده در سیستم F&G و سایر تجهیزات ایمنی، اعلام و اطفای حریق در سامانه تخصصی کیوپیکت فراهم شده است.
